Organizatorzy poszukują osób, które urodziły się w roku 1923 lub wcześniej, by podzieliły się historiami swojego życia. Wspomnienia świadków przełomowych wydarzeń historii naszego kraju są nagrywane i archiwizowane, dzięki czemu stają się pretekstem do ukazania ostatnich stu lat historii Polski przez pryzmat biografii ludzi, którzy tej historii doświadczyli. Relacje, wzbogacone o pamiątki, dokumenty i zdjęcia posłużą do stworzenia wystawy plenerowej „Rówieśnicy Niepodległej”, którą od 10 listopada br. będzie można obejrzeć na terenie Centrum Historii Zajezdnia, a następnie w wielu miejscach Polski.

– Nasi stulatkowie to wyjątkowi ludzie nie tylko ze względu na swój wiek i, nomen omen, wiekowe doświadczenie. Niejednokrotnie są wciąż czynni zawodowo i społecznie, a entuzjazmu do nauki i poznawania świata, który tak bardzo zmienił się na ich oczach, mógłby im pozazdrościć niejeden nastolatek – mówi dr Katarzyna Bock-Matuszyk, kierownik Działu Badawczego Ośrodka „Pamięć i Przyszłość”.

– W swoich relacjach dzielą się z nami radosnymi na ogół wspomnieniami z dzieciństwa i dorastania w patriotycznej II Rzeczypospolitej, grozą wojny i trudami okresu komunizmu, kiedy oprócz podstawowych dóbr brakowało im często zwykłego zaufania do drugiego człowieka i po prostu wolności. Wyjaśniają też, czym jest dla nich niepodległość i co z perspektywy stu lat ma w życiu prawdziwą wartość – dodaje. Co cenne, poza wystawą plenerową, w przeddzień Narodowego Święta Niepodległości Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” przygotowuje wernisaż. Jednym z uczestników ma być bohater projektu, 99-letni rzeźbiarz i malarz ludowy Jerzy Furgała.

Mimo iż inicjatywa „100 100-latków na 100-lecie” rozpoczęła się pod koniec ubiegłego roku i na jej realizację przeznaczono kolejne dwa lata, to historią swojego życia podzieliło się już ponad czterdziestu „Rówieśników Niepodległej”, w tym piątka wrocławian. – Na kilka miesięcy przed śmiercią udało nam się porozmawiać z Jadwigą Grabowską-Hawrylak z Wrocławia, która zmarła w wieku 98 lat. Wśród naszych bohaterów jest także m.in. o. Jerzy Tomziński, paulin z Jasnej Góry, bliski współpracownik prymasa Stefana Wyszyńskiego i ostatni żyjący polski uczestnik Soboru Watykańskiego II, który swoje sto lat kończy w listopadzie tego roku, a za najważniejsze wydarzenie mijającego wieku bez wahania uznał wybór kard. Karola Wojtyły na papieża. Naszym najstarszym rozmówcą jest póki co mieszkająca na Żuławach Katarzyna Glier, która w tym roku obchodzi 106. urodziny – zaznacza dr Katarzyna Bock-Matuszyk.

Wspomnienia stulatków udostępnione zostaną w Archiwum historii Mówionej Ośrodka „Pamięć i Przyszłość”, a także będą opracowane i opublikowane w książce, która stanie się wyjątkowym zapisem historii Polski od momentu odzyskania niepodległości w 1918 r.

Projekt sfinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-21.