- Dzieje Apostolskie ( Dz 4, 32-35) opisujące funkcjonowanie pierwszej wspólnoty w Jerozolimie to nie jest wizja Kościoła utopijnego. Przedstawiają to, co stanowi istotne i ciągle aktualne przesłanie Kościoła i tożsamości Kościoła wszystkich czasów – przekonywał ks. prof. dr hab. Janusz Kręcidło z UKSW.

Zwrócił uwagę, że Dzieje Apostolskie nie są opisem oderwanym od rzeczywistości - to gatunek wpisujący się w pewien typ historiografii starożytnej. Podkreślił, że omawiany fragment Dziejów dotyczy opisu pewnego idealnego modelu, wzoru Kościoła. Narracja jest ukierunkowana na pokazanie, w jaki sposób Duch Święty działa we wspólnocie. Wspólnota ta, prowadzona przez Ducha Świętego dynamicznie się rozwija, cementuje się wewnętrznie i idzie z misją, mimo prześladowań . - To jest pewnego rodzaju ideał chrześcijańskiego życia we wspólnocie – powiedział.

Jak podkreślił, cechą tej wspólnoty jest to, że wszystkich wierzących ożywia jedno serce i jeden duch. Tego rodzaju sformułowanie zakorzenione jest w greckim ideale przyjaźni, który jednak miał charakter bardzo elitarny.

Chrześcijańskie novum polega na tym, że ta idea rozciągnięta jest na wszystkich członków wspólnoty – mężczyzn, kobiety, dzieci, niewolników itp. Chrześcijańska wspólnota postrzegana jest w kluczu rodziny, której spoiwem nie są więzy krwi ale wiara w Jezusa Chrystusa i Jego Zmartwychwstanie.

Ks. prof. Kręcidło zwrócił też uwagę, że przedstawiony ideał wspólnoty dóbr, dzielenie się dobrami z braćmi i siostrami, to kolejna konstytutywna cecha bycia chrześcijaninem. Zaznaczył, że moc świadectwa przepowiadania Apostołów o Zmartwychwstaniu jest ściśle skorelowana ze świadectwem wspólnoty dóbr i używaniem ich zgodnie z autorytetem Apostołów.

Na zakończenie podkreślił znaczenie łaski Bożej, która towarzyszyła tej wspólnocie.

Bp Waldemar Musioł w imieniu bp Andrzeja Czai wygłosił wykład pt. „Komunijna wizja parafii otwartej i służebnej”. Zwrócił uwagę, że parafia tylko wtedy jest zdrowa, kiedy jest otwarta na wszystkich. Im więcej zamknięcia, wsobności – tym więcej potencjalnych wynaturzeń. Dlaczego? – Kościół jest ze swojej natury misyjny i służebny. Katolicki czyli powszechny. Powód istnienia Kościoła to służba zbawieniu wszystkich, posługa jednania ludzi z Bogiem i ludzi między sobą – mówił prelegent.

Jak podkreślał parafia musi być otwarta na wszystkich ludzi mieszkających na jej terenie – i niewierzących i tych zniechęconych do Kościoła, i wykluczonych, i pogrążonych w ubóstwie a także wszystkich należących do wspólnoty – i zaangażowanych i biernych. Potrzebna jest też otwartość na świat, który jest nam zadany; mamy go czynić bardziej Bożym.

Podstawą tej otwartości musi być wzajemna otwartość na siebie wszystkich, którzy tworzą parafię – wiernych na pasterza i pasterza na wiernych . W sytuacji obecnego rozdźwięku i polaryzacji, często potrzeba tu zasadniczej zmiany myślenia z obu stron. Księża powinni uznać podmiotowość świeckich a świeccy – szczególną rolę duchownego we wspólnocie.

Prelegent zwrócił uwagę, że podstawą wszystkiego musi być formacja chrześcijańska i życie w łasce uświęcającej oraz jedność w wyznawaniu wiary. Życie w komunii jest owocem przyjęcia Bożych darów i zjednoczenia z Chrystusem – to prowadzi do jedności z innymi ludźmi. – Chrześcijanin nie może wierzyć osobno. Nie może też wierzyć sam z siebie – powiedział.

Jak podkreślił, wzorem każdej parafii jest pierwsza gmina Kościoła w Jerozolimie. Ten Kościół można nazwać synodalnym – to jest ta forma życia, jakiej Jezus pragnął dla Swoich uczniów prosząc o jedność i miłość. Dlatego pytanie o to, czy wspólnota jest synodalna to w istocie pytanie o to czy realizuje się w niej Boża wola.

Prelegent zwrócił też uwagę na dwa znaczenia synodalności, która może być rozumiana jako forma życia wspólnoty Kościoła ale też sposób rozeznawania Woli Bożej w Kościele.

- Odnowa parafii powinna przebiegać w duchu synodalnym. Aby realizować synodalność potrzeba nawrócenia duszpasterskiego: Eucharystii, modlitwy, osobistego nawrócenia, właściwej wizji teologicznej, rozumienia synodalności, umiejętności rozeznawania woli Bożej i odczytywania wyzwań współczesności – przekonywał ks. prof. Tomasz Wielebski z UKSW w swoim wystąpieniu pt. „Synodalność a nawrócenie pastoralne i duszpasterstwo misyjne parafii”.

Nawiązując do synodalnej syntezy krajowej zaznaczył, że w polskich parafiach widać dominującą we wszystkim rolę księdza. Pewnym problemem jest też niska świadomość ewangelizacyjnych zadań parafii. Tymczasem bardzo ważne dziś jest przejście z duszpasterstwa zachowawczego właśnie do duszpasterstwa misyjnego. Jak podkreślił duszpasterstwo misyjne jest owocem nawrócenia pastoralnego, które musi dotyczyć każdego z nas.

Jak ma wyglądać taka nawrócona, misyjna parafia? Ks. prof. Wielebski wymienił kilka jej cech: to parafia, w której centrum jest Słowo Boże, parafia macierzyńska, przygarniająca, dająca poczucie przynależności, bliska ludziom, taka, w której panuje kultura spotkania, pluralizm duszpasterski (funkcjonują różnorodne wspólnoty i grupy oraz rady parafialne), parafia, która wychodzi na peryferie i świadczy miłosierdzie.

Jak podkreślił, misyjność ma być głównym kryterium oceny odnowy naszej parafii. - Misyjność – po to jesteśmy – powiedział.

II Kongres Teologii Praktycznej „Parafia jutra” odbywa się od 19 do 21 września w Sanktuarium Matki Bożej Licheńskiej. Ponad stu uczestników – naukowców, duszpasterzy i świeckich przedstawicieli wspólnot parafialnych zastanawia się, przed jakimi wyzwaniami stoi lub wkrótce stanie Kościół w Polsce i jakie działania w związku z tym należy podejmować w parafiach.