Pierwsza Sodalicja Mariańska na świecie powstała w rzymskim Kolegium Jezuitów w 1563 r. Założył ją o. Jan Leunis, skupiając wokół siebie najzdolniejszych uczniów.

Początki Sodalicji

Młodzi ludzie zrzeszeni w kongregacji postanowili, że „przez miłość Panny Najświętszej i wierną Jej służbę” będą „dążyć do wybitnej cnoty chrześcijańskiej, aby jako hufiec Maryi dobrze zorganizowany szerzyć królestwo Jej Syna na ziemi”. Zamierzali również łączyć studia z pobożnością chrześcijańską. Sodalicja przynosiła doskonałe wyniki pracy, dlatego 5 grudnia 1584 r. papież Grzegorz XIII bullą „Omnipotentis Dei” zatwierdził kanonicznie rzymską Sodalicję, nazywaną Prima Primaria, obdarzając ją jednocześnie prawem afiliacji wszystkich istniejących już Sodalicji oraz tych, które powstaną w przyszłości. Ostatnim papieżem, który wydał dokument poświęcony Sodalicji, był Pius XII. Konstytucja apostolska „Bis saeculari” z 27 września 1948 r. podkreślała szczególnie mocno ducha apostolskiego Sodalicji, opartego na głębokim życiu wewnętrznym, jej służbę Kościołowi. Pius XII mówił o Sodalicji Mariańskiej, że kształci „typ doskonałego katolika”, który „odpowiada potrzebom naszych czasów”, ponieważ bardziej niż kiedykolwiek potrzeba „mężów w życiu chrześcijańskim wyrobionych” (por. ks. T. Uszyński, „Sodalicje Mariańskie”, [b.m.w.] 1997).

Sodalicja w Polsce

- W 1564 r. kard. Stanisław Hozjusz, ówczesny biskup warmiński, sprowadził do Polski Jezuitów. Powstały klasztory i kolegia - mówi o. dr Mieczysław Łacek OSPPE. - Pierwsza Sodalicja Mariańska w Polsce powstała przy Kolegium Jezuickim w Braniewie w 1571 r., w diecezji kard. Hozjusza. Warmia od 1466 r., w wyniku pokoju toruńskiego, należała do Rzeczypospolitej - dopowiada. - Kolejne Sodalicje utworzono: w Poznaniu (1574 r.), Krakowie (1584 r.), Płocku (1586 r.), Wilnie, Pułtusku, Lublinie, Sandomierzu, Nieświeżu, Elblągu, Jarosławiu i Kaliszu. Polska od zarania dziejów czciła Maryję, idea sodalicyjna trafiła więc na podatny grunt. Jej intensywny rozwój przypada na koniec XVI wieku i wiek XVII.
Wśród sodalisów była młodzież szkolna, szlachta, mieszczanie, a nawet hetmani i królowie (Stanisław Żółkiewski, Stefan Czarnecki, Zygmunt III Waza, Jan III Sobieski). Sodalisami byli także: Andrzej Bobola, Urszula Ledóchowska, kard. Stefan Wyszyński, Jan Paweł II.
W czasie zaborów Sodalicje musiały działać w ukryciu. Dopiero w drugiej połowie XIX wieku zaczęły się odradzać. Postawały coraz szersze kręgi sodalicyjne, zrzeszające ludzi ze wszystkich warstw społecznych. Obok Sodalicji akademickich, uczniowskich - powstawały Sodalicje panien, panów, nauczycieli, urzędniczek, służących… W 1905 r. zorganizowano Kongres Mariański we Lwowie, a w 1911 r. - w Poznaniu. Sodalicje Mariańskie organizowały częste pielgrzymki i swoje zjazdy na Jasnej Górze. - W dniach 10-12 lipca 1922 r. na Jasnej Górze odbył się I Zjazd Sodalicji Mariańskiej Uczennic, który zainicjował Ogólnopolską Sodalicję Mariańską Uczennic. W sumie na Jasnej Górze było osiem Sodalicji - mówi moderator SM. Po II wojnie światowej, w listopadzie 1949 r., na skutek dekretu władz państwowych nakazującego rejestrację stowarzyszeń religijnych wraz z podaniem spisu członków, Episkopat Polski musiał zawiesić działalność Sodalicji Mariańskich.

Nowy etap Sodalicji w Polsce

Z inicjatywy kard. Stefana Wyszyńskiego Sodalicję w Polsce reaktywowano 15 września 1980 r. Wznowieniem działalności zajął się ówczesny duszpasterz akademicki ks. prał. Tadeusz Uszyński. Obecnie w Polsce jest dwadzieścia Sodalicji Mariańskich, należą do nich głównie osoby starsze. Chcąc zachęcić młodych ludzi do kształtowania siebie w wymiarze duchowym, intelektualnym, emocjonalnym i fizycznym na wzór Maryi, moderator krajowy SM w Polsce o. dr Mieczysław Łacek OSPPE zaproponował młodym ludziom Internetową Sodalicję Mariańską pw. Najświętszej Maryi Panny Przyczyny Naszej Radości oraz św. Matki Urszuli Ledóchowskiej. Do tej Sodalicji mogą należeć wszyscy, którzy mają ograniczone możliwości chodzenia na spotkania sodalicyjne. Kolejno przechodzi się trzy okresy formacji: aspiranturę (poznawanie historii Sodalicji, patrona, obowiązków i praw, składanie przyrzeczenia); kandydaturę (kandydat uczestniczy w dorocznych rekolekcjach sodalicyjnych, w Ogólnopolskiej Pielgrzymce Sodalicji na Jasną Górę i przygotowuje się do zawierzenia Maryi); członkostwo. Pragnieniem inicjatorów jest, by Internetowa Sodalicja Mariańska rozwijała się i miała członków różnych stanów i zawodów.

I Kongres

O przyszłość Sodalicji Mariańskiej będą pytać uczestnicy I Kongresu Sodalicji Mariańskich, odbywającego się na Jasnej Górze w Częstochowie w dniach 25-27 marca 2010 r. Congressus Congregationis Marialis pt. „Kongregacje Mariańskie w Europie. Wczoraj, dziś i jutro” jest pierwszym kongresem od czasów przedwojennych. - Na to spotkanie zostały zaproszone Kongregacje Mariańskie z różnych krajów Europy - mówią organizatorzy. - Dzięki tym spotkaniom pragniemy zapoczątkować spotkania międzynarodowe na szczeblu europejskim. Mamy nadzieję bliżej poznać tradycje, obyczaje, działalność i owoce pracy Sodalicji Mariańskich w różnych krajach naszego kontynentu.
Kongres rozpoczyna się 25 marca - w uroczystość Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny Mszą św. w języku łacińskim w Kaplicy Cudownego Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej pod przewodnictwem bp. Juliana Wojtkowskiego z Olsztyna. Następnie uczestnicy i goście zostaną powitani przez o. dr. Mieczysława Łacka, moderatora Federacji Sodalicji Mariańskich w Polsce. Pierwsza część kongresu skoncentrowana będzie wokół tematu „Sodalicje Mariańskie wczoraj” - spotkaniu i dyskusji będzie przewodniczyć Regina Pruszyńska (SM Warszawa). Prelekcje wygłoszą: Anna Laszuk (SM Warszawa), prefekt Wilfried Becher z Niemiec (MMC Kolonia), o. Emilio Cardenas (SM Piastów).
„Sodalicje Mariańskie dziś” - to hasło drugiego dnia kongresu. Wystąpieniom będzie przewodniczyć Kamila Grygolonek - członkini Internetowej Sodalicji Mariańskiej w Erfurcie. Wykłady wygłoszą: prefekt Clemens Schneider (MMS Herbstein), prezes Federacji SM w Polsce Grzegorz Baran oraz o. Adam Schulz SJ - odpowiedzialny za formację w Ogólnopolskiej Radzie Ruchów Katolickich.
Trzeciej części kongresu na temat „Sodalicje Mariańskie jutro” będzie przewodniczyć Monika Koniecko z Warszawy, rzecznik Internetowej Sodalicji Mariańskiej. Wykłady wygłoszą: prezes Monika Grygolonek (Internetowa Sodalicja Mariańska Erfurt), prefekt Johannes Wettinger (Marianische Jugend-Kongregation Ditzingen) oraz Katarzyna Kozub (Drużyny Maryjne, Przemyśl).
W ostatnim dniu kongresu homilię podczas Eucharystii wygłosi ks. kan. Jarosław Wolski, moderator Federacji SM Diecezji Sosnowieckiej i SM w Czeladzi. Pierwszy Kongres Sodalicji Mariańskich zakończy Grzegorz Baran, prezes Federacji SM w Polsce.