Reklama

Jan Paweł II

„Jan Paweł II żarliwy antykomunista” w sowieckich dokumentach – nowa książka Andrzeja Grajewskiego

Reakcja sowieckich organów bezpieczeństwa na posługę papieską Jana Pawła II, znaczenie tematyki ukraińskiej dla jego pontyfikatu, rola, jaką odegrał w kwestii wolności religijnej w Związku Sowieckim, a zwłaszcza w legalizacji Kościoła greckokatolickiego, szeroka panorama życia religijnego w ostatniej dekadzie trwania sowieckiego imperium, ze szczególnym uwzględnieniem miejsca, jakie w niej zajmował Kościół katolicki obrządku greckokatolickiego i łacińskiego – o tych ważnych historycznie zagadnieniach, szczególnie w kontekście toczącej się wojny Rosji z Ukrainą, możemy przeczytać w książce pt. „Żarliwy antykomunista. Pontyfikat Jana Pawła II w dokumentach KGB Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Sowieckiej (1978–1997)”. Ich wyboru i opracowania dokonał redaktor Andrzej Grajewski, wybitny badacz historii współczesnej, politolog, dziennikarz i publicysta tygodnika „Gość Niedzielnego”. Książkę wydało Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego.

[ TEMATY ]

Jan Paweł II

Archiwum „Aspektów”

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Czterdzieści zaprezentowanych dokumentów obejmuje okres od pierwszych reakcji KGB Ukrainy na wybór Jana Pawła II aż do ogłoszenia deklaracji niepodległości Ukrainy w 1991 r. i zawierają analizę różnych aspektów pontyfikatu papieża Polaka prowadzoną przez sowieckie służby bezpieczeństwa.

Zdaniem redaktora Grajewskiego materiały wytworzone przez KGB Ukrainy w latach 1978–1991 są ważnym przyczynkiem do zrozumienia skali ideowej konfrontacji, do jakiej dochodziło w Związku Sowieckim w ciągu pierwszej dekady pontyfikatu Jana Pawła II. Niewątpliwie najostrzej przebiegała ona właśnie na Ukrainie, gdzie sowieckie władze podejmowały przede wszystkim działania w kontekście wsparcia jakiego Jan Paweł II udzielał działającemu w podziemiu oraz w diasporze Kościołowi greckokatolickiemu. Upatrywano w tym zagrożenia dla całego państwa, gdyż odnowienie tego Kościoła postrzegano jako wsparcie dla ukraińskiego ruchu narodowego. W mniejszym stopniu zebrane dokumenty obrazują sytuację w środowiskach rzymskokatolickich, które nie miały wówczas większego znaczenia politycznego.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Dokumentacja jest bez wątpienia też dowodem martyrologii Kościoła greckokatolickiego. W 1945 r. władze sowieckie podjęły decyzję o likwidacji tego Kościoła. NKWD podjęło wówczas decyzję o likwidacji jego struktur na terenie Zachodniej Ukrainy. Przedmiotem rozpracowywania operacyjnego byli wszyscy biskupi greckokatoliccy oraz najważniejsi księża mieszkający na tym terenie. Kluczową postacią dla życia podziemnego Kościoła greckokatolickiego na Ukrainie i w związku z tym obecną w wielu dokumentach był kard. Josyf Slipyj (Kobernycki-Dyczkowski), metropolita większy Lwowa, zwierzchnik tego Kościoła, niezłomny świadek wiary, który 18 lat spędził w łagrach i na zesłaniu. W „resortowej pamięci” to właśnie Kościół greckokatolicki zajmuje szczególne miejsce, co wyjaśnia również alergiczną wręcz reakcję kierownictwa KGB Ukraińskiej SRS na pojawienie się Jana Pawła II, okazującego od pierwszych chwil swego pontyfikatu tak wiele sympatii grekokatolikom.

Dokumentacja pokazuje również totalitarny charakter reżimu sowieckiego, zwalczającego każdy przejaw religijności traktowanej jako zagrożenie dla ideowego monopolu państwowego ateizmu i jest też obrazem społeczeństwa podlegającego totalnej inwigilacji narażonego na represyjne działania organów bezpieczeństwa. W tym sensie jest ważnym przyczynkiem do kwestii swobód obywatelskich i przestrzegania praw człowieka na sowieckiej Ukrainie. Jednocześnie oddaje ona skalę społecznego oporu, który w kwestiach religijnych nie ograniczał się jedynie do wąskich środowisk dysydenckich.

Jak zaznacza we wstępie dr Andrzej Grajewski dokumenty mogą być także interesującym przyczynkiem do analizy pontyfikatu Jana Pawła II, wskazują one bowiem na kluczową rolę zamachu na życie papieża jako ważnej cezury w reakcjach sowieckich organów bezpieczeństwa na ten pontyfikat. Do maja 1981 r. Jan Paweł II pojawia się często w dokumentach wytworzonych przez struktury KGB Ukrainy, a ich ton jest wyjątkowo agresywny i nieprzyjazny wobec papieża. Sugeruje się, że jego wybór był częścią imperialistycznego spisku uknutego przez Zachód i wymierzonego przeciwko Związkowi Sowieckiemu. „Biorąc pod uwagę to, że wybór Wojtyły na papieża może doprowadzić do znacznej aktywizacji katolików na Ukrainie, organy KGB USRS opracowują metody aktywnego przeciwdziałania wywrotowym dążeniom Watykanu” – czytamy w raporcie gen. Witalija Fiedorczuka, przewodniczącego KGB Ukraińskiej SRS, noszącego datę 1 listopada 1978 r.

Dokumenty pochodzą z Wydzielonego Państwowego Archiwum Służby Bezpieczeństwa Ukrainy. Dziewięć z nich wytworzył Zarząd I KGB Ukraińskiej SRS.

2023-03-29 12:46

Oceń: +2 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Tyś wielką chlubą naszego narodu

Niedziela zamojsko-lubaczowska 21/2021, str. IV

[ TEMATY ]

Jan Paweł II

Lubaczów

Arturo Mari (ze zbiorów Adama Łazara)

Przy grobie kard. Władysława Rubina

Przy grobie kard. Władysława Rubina

W roku 30. rocznicy pobytu Jana Pawła II w Lubaczowie, wspominamy to ważne wydarzenie.

W poniedziałkowe przedpołudnie 3 czerwca 1991 r. na lubaczowskich błoniach za stadionem swoje stopy postawił Ojciec Święty Jan Paweł II. Powitał go były administrator apostolski Archidiecezji Lwowskiej z siedzibą w Lubaczowie, a od 16 stycznia 1991 r. metropolita lwowski abp Marian Jaworski: „Z całego serca dziękujemy Ci, Ojcze Święty, żeś przyjął naszą prośbę i przybył do nas. Dziękujemy za całą troskę o nasz Kościół, którą przejawiłeś zwłaszcza w ostatnim czasie. Kiedy zwracałem się z prośbą o nawiedzenie nas, byłem biskupem administratorem archidiecezji w Lubaczowie. Obecnie jestem arcybiskupem we Lwowie. Dzisiaj, kiedy przyjmujemy Ciebie, Ojcze Święty, z otwartymi sercami, dopełniam obowiązków administratora w Lubaczowie, które pełniłem tutaj przez 7 lat. Dziękujemy gorąco za wczorajsze nawiedzenie Matki Bożej Łaskawej w Jej sanktuarium, za poświęcenie prokatedry. Prosimy także i gorąco dziękujemy za koronację cudownego obrazu Matki Bożej Łaskawej Uzdrowienie Chorych z Łukawca. Ufamy, że dzięki temu lud wierny jeszcze bardziej będzie szedł śladami Jezusa i Maryi, a przez gorliwą modlitwę upraszał za Jej wstawiennictwem zdrowie chorym i pociechę strapionym. Spójrz, Ojcze Święty, jeszcze raz, jak tutejszy wierny lud przygotował się na Twoje przyjęcie, zarówno gdy chodzi o sanktuarium Matki Bożej Łaskawej, kościół prokatedralny, całe miasto i okolicę. W tym wszystkim zawiera się głęboka cześć i miłość do Ciebie. Błogosław nam na całą odnowę naszego życia. Niech przez Twoje przyjście, Ojcze Święty, Bóg będzie uwielbiony, a cały nasz Kościół ubogacony nowymi darami i łaskami”.
CZYTAJ DALEJ

Pierwszy ksiądz z Chin, który został męczennikiem

[ TEMATY ]

męczennicy

święci

zwiastowaniepanskie.com.pl

9 lipca obchodzimy w Kościele wspomnienie św. Augustyna Zhao Ronga i jego 119 Towarzyszy. Kim był ten święty z Chin i czym zasłynął?

W młodości Św. Augustyn Zhao Rong prowadził dosyć rozpustny tryb życia. W wieku 20 lat otrzymał pracę strażnika w więzieniu. Gdy w 1772 r. rozpoczęły się w Chinach prześladowania religijne zostało aresztowanych wielu katolików, a Zhao Rong został przydzielony do ich pilnowania.
CZYTAJ DALEJ

Tomasz Królak rezygnuje z funkcji wiceprezesa KAI

2025-07-08 17:29

[ TEMATY ]

KAI

rezygnacja

wiceprezes

YouTube/KAI

Tomasz Królak, wieloletni dziennikarz Katolickiej Agencji Informacyjnej, złożył dziś rezygnację z funkcji wiceprezesa tej instytucji. 62-letni Królak pracuje w KAI od chwili jej powstania 32 lata temu. Wraz z Marcinem Przeciszewskim współuczestniczył w tworzeniu Agencji i opracowywaniu zasad jej funkcjonowania.

Po złożeniu rezygnacji z funkcji prezesa KAI przez Marcina Przeciszewskiego w dniu 3 lipca br., 4 lipca na to stanowisko został powołany dotychczasowy członek Zarządu, o. Stanisław Tasiemski OP.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję