Audiencja generalna,
15 października 2003 r.

1. Z licznych świadectw wiemy, że począwszy od IV wieku Jutrznia i Nieszpory stanowią już trwały element modlitwy w wielkich Kościołach Wschodu i Zachodu. Zaświadcza o tym m.in. św. Ambroży: „Jak każdego dnia, idąc do kościoła czy modląc się w domu, rozpoczynamy od Boga i w Nim kończymy, tak cały dzień naszego życia na tym padole oraz bieg każdego konkretnego dnia zawsze bierze początek od Boga i w Nim się kończy” (De Abraham, II, 5, 22).
Tak jak Jutrznia wpisuje się w świt poranka, tak Nieszpory znajdują swoje miejsce o zmierzchu, w godzinie, gdy w świątyni jerozolimskiej składana była ofiara kadzielna. W tej godzinie Jezus, po swojej śmierci na krzyżu, spoczywał w grobie, ofiarując siebie samego Ojcu za zbawienie świata.
Różne Kościoły, idąc za swymi tradycjami, zorganizowały Oficjum Boże według własnej obrzędowości. My bierzemy tu pod uwagę ryt rzymski.

2. Modlitwę rozpoczyna wezwanie Deus in adiutorium („Boże, wejrzyj ku wspomożeniu memu”), zgodnie z wersetem Psalmu 70 [69], który św. Benedykt przypisał każdej Godzinie. Werset ten przypomina, że jedynie od Boga pochodzi łaska wysławiania Go w sposób godny. Następuje potem Chwała Ojcu, gdyż wysławianie Trójcy Przenajświętszej wyraża istotne ukierunkowanie modlitwy chrześcijańskiej. Na zakończenie, z wyjątkiem okresu Wielkiego Postu, dodaje się Alleluja - wyrażenie hebrajskie, które oznacza: „Wysławiajcie Pana”, a które stało się dla chrześcijan radosnym wyrazem ufności w opiekę, jaką Pan otacza swój lud.
Śpiew Hymnu pozwala wyrazić motywy uwielbienia przez Kościół na modlitwie, przywołując z poetyckim natchnieniem tajemnice dokonane dla zbawienia człowieka w godzinie wieczornej, w szczególności ofiarę Chrystusa na krzyżu.

3. Psalmodia Nieszporów składa się z dwóch Psalmów odpowiednich dla tej Godziny i z pieśni pochodzącej z Nowego Testamentu. Typologia Psalmów przeznaczonych do Nieszporów przedstawia różne odcienie. Są Psalmy światłości, w których znajdujemy wyraźne nawiązanie do wieczoru, lampy lub światła; Psalmy, które wyrażają ufność w Bogu - trwałym schronieniu w nietrwałości życia ludzkiego; Psalmy dziękczynne i chwalebne; Psalmy, z których przebija uczucie eschatologiczne, jakie wywołuje kres dnia, i inne - o charakterze mądrościowym czy intonacji pokutnej. Znajdujemy również Psalmy Hallelu, nawiązujące do Ostatniej Wieczerzy Jezusa z uczniami. W Kościele łacińskim z pokolenia na pokolenie przekazywano elementy sprzyjające zrozumieniu Psalmów i ich chrześcijańskiej interpretacji, jak tytuły, wypowiedzi psalmiczne, a przede wszystkim antyfony (por. Zasady i normy Liturgii Godzin, 110-120).
Godne uwagi miejsce zajmuje krótkie czytanie, które w Nieszporach pochodzi z Nowego Testamentu. Ma ono na celu przywołanie z mocą i naciskiem którejś z sentencji biblijnych i wyciśnięcie jej w sercach, aby została przełożona na życie (por. tamże, 45, 156, 172). By łatwiej przyswoić sobie to, co się usłyszało, po czytaniu następuje stosowne milczenie oraz responsorium, którego funkcją jest „odpowiedź” - śpiewem kilku wersetów - na przesłanie czytania, sprzyjające serdecznemu przyjęciu modlitwy ze strony jej uczestników.

4. Z wielką czcią, poprzedzony przez znak krzyża, zaintonowany zostaje Kantyk ewangeliczny Najświętszej Maryi Panny (por. Łk 1, 46-55). Poświadczony już w Regule św. Benedykta (rozdz. 12 i 17) zwyczaj śpiewania podczas Jutrzni pieśni Benedictus, a podczas Nieszporów - Magnificat „przypieczętowany jest przez wielowiekową tradycję Kościoła Rzymskiego” (Zasady i normy Liturgii Godzin, 50). W istocie pieśni te są wzorem wyrażania sensu chwały i dziękczynienia Bogu za dar Odkupienia.
Podczas wspólnotowej celebry Oficjum Bożego gest okadzania ołtarza, kapłana i ludu podczas śpiewania pieśni ewangelicznych może sugerować - w świetle żydowskiej tradycji ofiarowania kadzidła rano i wieczorem na ołtarzu wonności - ofiarniczy charakter „ofiary chwały”, wyrażonej w Liturgii Godzin. Gromadząc się na modlitwie wokół Chrystusa, możemy osobiście przeżyć to, o czym mówi List do Hebrajczyków: „Przez Niego więc składajmy Bogu ofiarę czci ustawicznie, to jest owoc warg, które wyznają Jego imię” (por. 13,15; por. Ps 50 [49], 14. 23; por. Oz 14, 3).

5. Po Kantyku następują prośby kierowane do Ojca, czasami do Chrystusa, pomnego troski Bożej o ludzkość, dzieło Jego rąk. Prośby w Nieszporach mają bowiem charakter błagania o Bożą pomoc dla każdego człowieka, dla wspólnoty chrześcijańskiej i społeczeństwa obywatelskiego. Jest w nich również wspomnienie zmarłych wiernych.
Liturgia Nieszporów ma swe uwieńczenie w modlitwie Jezusa - Ojcze nasz, syntezie wszelkiej chwały i wszelkiego błagania dzieci Bożych, odrodzonych z wody i Ducha. Na zakończenie dnia tradycja chrześcijańska powiązała przebaczenie, o które prosi się Boga w Ojcze nasz, z braterskim pojednaniem się ludzi między sobą: słońce nie może zachodzić nad niczyim gniewem (por. Ef 4, 26).
Modlitwę Nieszporów kończy modlitwa, która w zgodzie z Chrystusem ukrzyżowanym wyraża powierzenie naszego życia w dłonie Ojca, z przekonaniem, że nie braknie nam nigdy Jego błogosławieństwa.

Z oryginału włoskiego tłumaczył o. Jan Pach OSPPE