Reklama

Artysta w habicie

Niedziela przemyska 25/2012

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Twórczość Franciszka Lekszyckiego, mało znanego bernardyńskiego malarza z XVII stulecia (który, podobnie jak włoski dominikanin Fra Angelico z XV stulecia, tworzył religijne dzieła) zachwyca do dzisiaj swoim pięknem. Poprzez swoją twórczość Lekszycki oddziaływał emocjonalnie na wiernych, obecnych w bernardyńskich (i nie tylko) świątyniach; malarstwo było dla niego doskonałym narzędziem do przybliżania prawd wiary szerszemu ogółowi.

Malował dla króla i magnatów

Reklama

Lekszycki był samoukiem, w stradomskim klasztorze bernardynów przypatrywał się pracy innych braci, a także poznawał dzieła wybitnych malarzy. Wzorował się na dziełach Petera Rubensa i Antona van Dycka, oddziaływały na niego obrazy Tintoretta i Veronesa. Pierwsze dzieła powstawały w Krakowie, a od 1641 r. w Kalwarii Zebrzydowskiej. Tutaj, na zlecenie miecznika koronnego Jana Zebrzydowskiego oraz jego syna Michała Zebrzydowskiego, ozdobił kaplicę Ukrzyżowania na dróżkach (Ukrzyżowanie, Zdjęcie z krzyża, Złożenie do grobu), zaś do głównej świątyni namalował płótno „św. Antoni”. W latach 1659-64 Lekszycki działał w macierzystym klasztorze bernardynów na krakowskim Stradomiu. Tutaj powstały jego monumentalne dzieła: „Ostatnia Wieczerza” w głównym ołtarzu, „Upadek pod krzyżem”, „Napojenie żółcią”. Malował także obrazy w Głębowicach („Święta Rodzina”), w kościele Bernardynów we Lwowie („Ukrzyżowanie”), w Wilnie („św. Franciszek”), zachował się także zespół jego obrazów w pojezuickim kościele w Lublinie (katedra). Talent Lekszyckiego zauważyli magnaci; pracował na zamówienie wspomnianych Zebrzydowskich, w Dubnie, u księcia Dominika Zasławskiego-Ostrogskiego (obrazy św. Franciszka i św. Antoniego; dzisiaj w Opatowie). Sam król Jan Kazimierz zamówił u niego obraz „św. Anna nauczająca NMP” do kościoła Wizytek w Warszawie. W 1667 r. udał się do Grodna i tam w rok później dokonał żywota. Lekszycki doczekał się wiernych naśladowców, co najlepiej widać w „Tańcu śmierci” w kościele na Stradomiu.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Święci z Przeworska

W klasztornych kościołach bernardynów w Przeworsku, Leżajsku oraz w kolegiacie w Brzozowie zachowały się również jego dzieła. W latach 1645-49 pracował w bernardyńskim klasztorze w Przeworsku; na zamówienie prowincjała, Franciszka z Przeworska, namalował obrazy św. Barbary oraz św. Antoniego. Umieszczony dzisiaj w głównym ołtarzu zasuwowy obraz ukazuje św. Barbarę, udającą się do nieba po męczeńskiej śmierci, która witana jest przez zastępy aniołów i świętych dziewic. Ma porcelanową, bladą karnację i ciemne, gładko zaczesane długie włosy (negatywni bohaterowie obrazów Lekszyckiego posiadali zazwyczaj ciemną karnację). W dolnej partii dzieła widzimy ugodzonego piorunem ojca Barbary, Dioskura, który miał wykonać wyrok ścięcia mieczem; widać też zgraję gapiów z przerażeniem obserwujących całą scenę. Obraz św. Antoniego namalowany w 1649 r. przedstawia Świętego z Dzieciątkiem; na stole leżą: księga oraz czaszka (symbol spraw ostatecznych). W części malowidła przedstawiono „cud z osłem”, kiedy to niewierzącego w Eucharystię właściciela osła, miało zawstydzić klękające zwierzę. W bernardyńskiej zakrystii w Przeworsku znajduje się, przypisywany Franciszkowi Lekszyckiemu, cykl miniaturowych obrazów pasyjnych, które wyróżnia niezwykła dramaturgia i dbałość o szczegóły.

Dzieła leżajskie

Większość obrazów artysta sygnował w specyficzny sposób: w ich dolnych partiach umieszczał misę z kropidłem. W Leżajsku, gdzie Lekszycki również malował, powstał zespół przepięknych obrazów, wśród których wyróżnia się monumentalne „Zwiastowanie Najświętszej Marii Pannie”, ukazujące ewangeliczną scenę, w której, nad otrzymująca wiadomość Marią otwierają się niebiosa, jeden z aniołów przygrywa na harfie, a Archanioł Gabriel wręcza onieśmielonej Marii biała lilię, symbol niewinności. W jednym z ołtarzy znajdujemy obraz Marii Magdaleny, która pozbywa się szlachetnych pereł, co symbolizuje wstąpienie na drogę umartwienia i pokuty. Na obrazie Elżbiety z Turyngi widzimy, jak święta karmi ubogiego chlebem. W prezbiterium Chrystus Bolesny, opuszczony przez wszystkich, adorowany jest przez anioły, a jeden z nich ukradkiem ociera łzę ronioną nad losem nieszczęsnego Pana. W prezbiterium znajdują się także obrazy przedstawiające króla Dawida i proroka Izajasza, przypisywane Lekszyckiemu.

Święta Rodzina z Brzozowa

W brzozowskiej kolegiacie znajduje się obraz Świętej Rodziny sprzed 1668 r. Przedstawia on Annę z Marią, św. Jana Chrzciciela z Barankiem i św. Józefa. Scena utrzymana jest w pogodnym i sielankowym klimacie. Ołtarz wybudowano w 1677 r., z fundacji Anny Pasakowiczowej, prawdopodobnie dla istniejącego obrazu.

2012-12-31 00:00

Oceń: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

84 lata temu o. Kolbe zgłosił się w Auschwitz na śmierć za współwięźnia

2025-07-28 21:29

[ TEMATY ]

franciszkanie

Auschwitz

św. Maksymilian Kolbe

bohater

niemiecki obóz

Franciszek Gajowniczek

Archiwum Ojców Franciszkanów w Niepokalanowie

Nawrócenie, uświęcenie, poświęcenie się Najświętszej Maryi Pannie, ubóstwienie – to kolejne etapy konsekracji wg św. Maksymiliana Marii Kolbego

Nawrócenie, uświęcenie, poświęcenie się Najświętszej Maryi Pannie, ubóstwienie –
to kolejne etapy konsekracji wg św. Maksymiliana Marii Kolbego

29 lipca 1941 r. podczas apelu w niemieckim obozie Auschwitz franciszkanin Maksymilian Kolbe zgodził się dobrowolnie oddać życie za współwięźnia Franciszka Gajowniczka, jednego z dziesięciu skazanych na śmierć głodową w odwecie za ucieczkę Polaka.

Franciszkanin zmarł w bunkrze głodowym 14 sierpnia 1941 r. Został dobity zastrzykiem fenolu.
CZYTAJ DALEJ

Nowy raport Talitha Kum o handlu ludźmi: udzielono pomocy 400 tys. kobiet i dzieci

2025-07-29 18:34

[ TEMATY ]

handel ludźmi

Talitha Kum

Adobe Stock

W przeddzień Światowego Dnia Walki z Handlem Ludźmi doroczny raport przedstawiła Talitha Kum, czyli sieć osób konsekrowanych zajmująca się pomocą ofiarom i podnoszeniem świadomości w społeczeństwie. Profilaktyka pozostaje najskuteczniejszą bronią w walce z tym coraz powszechniejszym procederem.

To nie są liczby, to nadzieja. 939 185 - to liczba mężczyzn, kobiet i dzieci na całym świecie, którym w zeszłym roku udało się pomóc za pośrednictwem Talitha Kum, międzynarodowej sieci osób konsekrowanych walczącej z handlem ludźmi, powstałej w 2009 roku w ramach Międzynarodowej Unii Przełożonych Generalnych zakonów żeńskich.
CZYTAJ DALEJ

III Zlot Pojazdów Zabytkowych w Binarowej

2025-07-29 23:08

Marcin Wojciechowski, Automobilklub Biecki

Zlot pojazdów zabytkowych w Binarowej

Zlot pojazdów zabytkowych w Binarowej

Zwiedzanie Biecza – specjalne atrakcje

Następnie kolumna zabytkowych pojazdów przejechała na biecki rynek, gdzie uczestnicy wraz z osobami towarzyszącymi, mieli możliwość bezpłatnego zwiedzania udostępnionych specjalnie na tę okazję atrakcji turystycznych, dzięki uprzejmości Muzeum Ziemi Bieckiej.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję