Święci Benedykt, Jan, Izaak, Mateusz i Krystyn - ich kult sięga 1003 r., gdyż rozpoczął się niedługo po ich śmierci. Papież Jan XVIII nie miał wątpliwości, że czczący ich lud słusznie widzi w nich świętych; zaliczył ich w poczet męczenników już w 1004 r.
Eremici Benedykt i Jan byli Włochami. Benedykt - po przyjęciu stanu duchownego - krytycznie odnosił się do wystawnego życia miejscowego duchowieństwa. Zdecydowany wyrzec się świata, zamieszkał w klasztorze benedyktyńskim opactwa Świętego Zbawiciela, a później na trzy lata przeniósł się na zbocze góry Soracte, gdzie wiódł życie pustelnika.
Na zboczu Monte Cassino Benedykt poznał starszego od siebie o ok. 30 lat eremitę Jana, również Włocha. Wspólnie towarzyszyli św. Romualdowi, a następnie - poznawszy Brunona z Kwerfurtu - zdecydowali się wyruszyć jako misjonarze do Polski.
W Polsce do włoskich misjonarzy przyłączyli się dwaj rodzeni bracia - Izaak i Mateusz. Ich pokolenie wychowywało się już w chrześcijaństwie, możliwe, że obaj Polacy pochodzili z możnego rodu. Trzeci Polak, Krystyn, był młodym chłopcem i pochodził ze wsi, pod którą wybudowano erem. W klasztorze pełnił funkcję kucharza. Misja pustelników nie trwała długo. W nocy z 10 na 11 listopada 1003 r. zginęli z rąk zbójców.
„Dziś historycy mogliby pytać, czy tej męczeńskiej śmierci towarzyszyło odium fidei, czy rzeczywiście zginęli za wiarę - pisał w 2003 r. Jan Paweł II w liście do bp. Adama Dyczkowskiego. - Nie miał w tym względzie wątpliwości papież Jan XVIII, który - jak pisze św. Brunon - «bez wahania kazał zaliczyć ich w poczet świętych męczenników i cześć im oddawać». Słusznie Papież osądził, że ma znaczenie nie tyle intencja zabójców, ile gotowość oddania życia za Chrystusa, jaka od początku i każdego dnia towarzyszyła tym misjonarzom Słowian. Z taką intencją głosili Ewangelię i z nią przyjmowali cierpienie i śmierć. Nie trzeba było długo czekać na jej owoce. Ocalały klasztor szybko stał się prężną placówką misyjną, wokół której koncentrowało się życie rodzącego się Kościoła na tych ziemiach. Misja Pierwszych Męczenników Polski pozostawiła tu niezatarty ślad”.

Odrodzenie kultu

Kult męczenników na naszych ziemiach wygasł po reakcji pogańskiej w początkach XI wieku. Przyjęcie protestantyzmu nie sprzyjało pamięci o męczennikach. Ich kult rozwijał się w Kazimierzu Biskupim, gdzie do dziś istnieje sanktuarium poświęcone ich czci. W naszej diecezji ich kult upowszechnił się od 1966 r. Wówczas sprowadzono z Kazimierza Biskupiego do Międzyrzecza relikwie męczenników. W międzyrzeckim kościele pw. św. Jana zbudowano ołtarz ku ich czci i rozpoczęto odprawianie systematycznych nabożeństw. W 1999 r. bp Dyczkowski erygował w Międzyrzeczu parafię pw. Pierwszych Męczenników Polski i oddał ją pod opiekę księżom pallotynom (w wiosce Święty Wojciech było za mało miejsca na takie przedsięwzięcie). Wiosną następnego roku ruszyła budowa sanktuarium. Rok później bp Paweł Socha przywiózł z Pragi relikwie pięciu męczenników, które trafiły do kościołów pod ich wezwaniem. W latach 2002-03 relikwie peregrynowały po parafiach diecezji zielonogórsko-gorzowskiej. Księża pallotyni ufundowali na tę okazję piękny relikwiarz, ważący ok. 120 kg. Peregrynację zakończyły uroczystości milenijne z udziałem przedstawicieli Episkopatu Polski.

By nie był to pusty budynek

Kościół w swojej formie przypomina budowle bizantyjskie (zwłaszcza ze względu na kopuły). Kształtem ma nawiązywać do eremu, w którym mieszkali męczennicy. Takie również jest założenie przyszłego wystroju wnętrza - ma tu panować prostota. W głównym ołtarzu umieszczone będą krzyż i obrazy religijne. Z prawej strony ma powstać kaplica Pięciu Męczenników - będą się tu znajdować ich wizerunek oraz relikwiarz, przy którym wierni będą mogli się modlić, a także dotknąć go i obejrzeć z bliska.
Dzisiaj budynek sanktuarium z zewnątrz jest już praktycznie gotowy, wciąż jednak trwają prace w środku. Księża pallotyni cały czas dbają o rozwój kultu męczenników - tak by po zakończeniu budowy kościół nie pozostał tylko pustym budynkiem. Mocnym akcentem jest coroczny odpust ku czci Pierwszy Męczenników Polski, który rozpoczyna się 10 listopada o godz. 23 w kościele w Świętym Wojciechu. Stamtąd rusza procesja z relikwiarzem do sanktuarium. Na początku relikwiarz niesiony był całą drogę - niezastąpieni byli wtedy żołnierze. Teraz po przejściu przez mostek nad Obrą zostaje umieszczony w specjalnym samochodzie. O północy w Międzyrzeczu rozpoczyna się Msza św. 11 i 12 listopada to bezpośrednie przygotowanie do odpustu, każdy dzień ma swój program. Główne uroczystości przypadają 13 listopada.

Ambitne plany

Przy sanktuarium powstaje wiele nowych pomysłów - znane są też już niektóre plany na przyszłość. Jednym z takich wydarzeń ma być pielgrzymka rodziców z małymi dziećmi, małżeństw oczekujących narodzin oraz proszących o cud poczęcia. Już teraz co miesiąc odprawiane są specjalne Msze św. dla przedszkolaków. Księża pallotyni chcą również zorganizować Święto Pieczywa, na które zjadą się piekarze i cukiernicy - patronować im będzie św. Krystyn. Kolejna idea związana jest z wchodzącym do Polski zachodnim zwyczajem Halloween. Międzyrzecz ma się w tym czasie przyłączyć do litanii miast - to wieczorna modlitwa mająca pokazać, czym naprawdę jest dzień Wszystkich Świętych. Towarzyszyć temu będzie koncert zespołu młodzieżowego, dostosowany do okazji.
Po zakończeniu budowy kościoła parafia planuje - w porozumieniu z władzami miasta - otworzyć szlak pielgrzymkowy łączący sanktuarium ze Świętym Wojciechem. Biegłby on leżącą równolegle do kościoła ulicą Pięciu Braci Międzyrzeckich. Na szlaku będą się znajdować stacje i obrazy.
W przyszłości na terenie sanktuarium ma powstać dom pielgrzyma, w którym będzie kładziony szczególny nacisk na formację młodzieży i dorosłych. Są również plany wybudowania przy kościele w Świętym Wojciechu budynku, który upamiętniałby erem sprzed tysiąca lat.
Dzięki tym działaniom Międzyrzecz ma stać się atrakcyjnym punktem na pielgrzymim szlaku wiodącym od Świebodzina, przez Paradyż, aż po Rokitno.

* * *

SŁOWO OD KUSTOSZA:
Ks. Marek Rogeński SAC - kustosz sanktuarium Pierwszych Męczenników Polski w Międzyrzeczu

Jeszcze nie jesteśmy w stanie zapewnić „dodatkowych atrakcji” w naszym sanktuarium, bo wciąż trwa budowa. Jeszcze nie ma zaplecza - w końcu istniejemy dopiero 12 lat. Ale nadrobimy to w przyszłości. Zachęcam do śledzenia bieżących wydarzeń na naszej stale aktualizowanej stronie internetowej.
Międzyrzecz leży na szlaku różnych pielgrzymek, choćby Pielgrzymki Powołaniowej, więc wielu ludzi przybywa tu na modlitwę. Kładziemy bardzo mocny akcent na sakrament pokuty. W Wielki Piątek organizujemy Noc Spowiedzi. I to nie ma być spowiedź ekspresowa, ale księża każdemu starają się poświęcić czas. Kiedy zakończą się prace budowlane, ma tu być około 6 księży i wtedy będziemy mogli mieć stały konfesjonał. Żeby ludzie mieli możliwość odnowy duchowej.
Codziennie na każdej Mszy św. odmawiamy specjalną modlitwę z prośbą o błogosławieństwo na czas budowy świątyni przez wstawiennictwo męczenników. I widać, że oni nie śpią.

* * *

Informacje la pielgrzymów

Sanktuarium Pierwszych Męczenników Polski w Międyrzeczu,
ul. Krasińskiego 11, tel. (95) 742-13-60

Msze św. w sanktuarium:
w dni powszednie - godz. 7 i 18
w niedziele i święta - godz. 7, 9, 10.30 (dla dzieci), 12, 18 i 20 (od lipca do sierpnia)
Nabożeństwo do Pierwszych Braci Męczenników - w każdy wtorek po Mszy św.

Strona internetowa: www.sanktuarium.miedzyrzecz.pl

Ksiądz kustosz zachęca, by przy okazji pobytu w sanktuarium nawiedzić również kościół we wsi Święty Wojciech - miejscu śmierci świętych męczenników.