W pierwszych wiekach chrześcijaństwa nie oddawano czci publicznej nikomu z istot stworzonych: ani ludziom, ani nawet aniołom. Z obawy przed bałwochwalstwem kult kierowano wyłącznie w stosunku do Boga w Trójcy Świętej Jedynego. Oddawano cześć Bogu Ojcu, Jego Synowi i Duchowi Świętemu. Daje się to zauważyć na kartach Pisma Świętego Nowego Testamentu, ale jednak można także zauważyć ślady czci świętych Pańskich. Pan Jezus wypowiada pochwałę św. Jana Chrzciciela (Mt 11,7-11). Z wielkim szacunkiem mówi św. Paweł o Abrahamie (Rz 4,18-22) i Autor Listu do Hebrajczyków o Melchizedeku (Hbr 5,6; 7,1-4). Maryję chwali św. Elżbieta (Łk 1,39-54), a także kobieta z tłumu (Łk 11,27). Maryja wypowiada w Magnificat proroctwo o chwale, jaką będzie odbierać w przyszłości (Łk 1,48-49). Te wzmianki biblijne są zapowiedzią kultu świętych.
Przedmiotem kultu, jako pierwsza, stała się Najświętsza Maryja Panna z racji Jej Bożego Macierzyństwa. Jej wizerunki można spotkać w katakumbach pochodzących z III w. Po soborze powszechnym w Efezie (431 r.), gdzie zdefiniowano jako prawdę wiary Boże Macierzyństwo Maryi, wznoszono kościoły ku Jej czci, a także odbywano pielgrzymki do Jej obrazów słynących łaskami. Powstawały święta ku czci Maryi, a także specjalne modlitwy i pieśni.
W tym samym czasie widać również kult aniołów, zwłaszcza św. Michała Archanioła, który już od zarania dziejów chrześcijaństwa miał swoje sanktuaria. Krwawe prześladowania chrześcijan zrodziły kult męczenników. Co roku wspominano ich w dniu męczeństwa, który uznawano za dzień narodzin dla nieba. Jedno z najstarszych świadectw czci oddawanej męczennikom, sięgające 155 r., pochodzi od wspólnoty wierzących w Smyrnie, która w liście do wszystkich gmin chrześcijańskich pisze o śmierci swego biskupa, św. Polikarpa, i zapewnia o uroczystym wspominaniu go w dniu jego narodzin dla nieba. Kult prywatny sławnych męczenników w V w. przerodził się w kult urzędowy. Od IV w. datuje się także kult wyznawców. Zaliczamy do nich Ojców Apostolskich, Ojców Kościoła, świętych biskupów, pustelników, ascetów, święte dziewice i pokutnice.
Podczas prześladowań chrześcijan, a zwłaszcza za cesarza Dioklecjana, było bardzo wielu świętych męczenników, a większość z nich była bezimienna, dlatego już w IV w. w Antiochii poświęcano jeden dzień na wspólne ich uczczenie. Tak więc, święto zrodziło się z potrzeby wspólnego uczczenia tych, którzy z powodu ogromnej liczby świętych, odchodzili w jakiś sposób w zapomnienie. Dla olbrzymiej liczby męczenników za wiarę zabrakłoby dni w roku, aby każdego uczcić z osobna. O wielu bohaterach i świadkach wiary były ponadto bardzo znikome wiadomości, a przecież zasługiwali oni na najwyższą cześć w Kościele. Rozpamiętywaniu świadectwa ich wiary poświęcano pierwszą niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego. Termin ten stał się niejako własnością Kościołów Wschodu, a także niektórych miejsc Zachodu. W Rzymie natomiast ustaliła się inna data tego święta.
Papież Bonifacy IV otrzymał od cesarza Fokasa zamkniętą i nieużywaną świątynię pogańską zwaną Panteonem. Pochodziła ona z czasów cesarza Augusta. Mieściła w sobie liczne nisze, a w nich posągi rozmaitych bóstw. Budowla została odnowiona i 13 maja 609 lub 610 r. poświęcona przez papieża ku czci Najświętszej Dziewicy oraz Wszystkich Męczenników. Ta data oraz dedykacja świątyni dała początek obchodom liturgicznym, z których powstała obecna Uroczystość Wszystkich Świętych. Na przestrzeni kolejnych wieków święto było poddawane różnym modyfikacjom. Ostatecznie papież Jan XI w 935 r. ustanowił święto ku czci Wszystkich Świętych, wyznaczając je na dzień 1 listopada.
W ścisłym znaczeniu świętość jest wyłącznym atrybutem Boga i oznacza Jego wielkość, moc, dobroć, majestat i transcendencję, czyli chwałę Bożą. Taka świętość jest niemożliwa do zdobycia przez człowieka. Poprzez kult świętych niczego Panu Bogu nie dodajemy, ale pomnażamy cześć Bożą. Jest to cześć pośrednia. Świętych czcimy ze względu na Pana Boga. Od kilku wieków proces urzędowego wynoszenia ludzi do chwały ołtarzy obejmuje dwa stopnie - beatyfikacji i kanonizacji. Gdy chrześcijanie oddają cześć świętym, nie czczą zasług konkretnych osób, lecz Boga, którego moc objawiła się w ludzkiej słabości. Litania do Wszystkich Świętych jest litanią do Chrystusa. Święci są wskaźnikami drogi do Chrystusa, do Boga. Święci przeszli już czas próby i cieszą się chwałą wiekuistą. Są oni dla nas zachętą w pokonywaniu wszelkich przeciwności, aby znaleźć się w ich gronie. Dotykamy tutaj w jakiś sposób jednej z najpiękniejszych tajemnic - Obcowania Świętych.
Od czasów apostolskich przez „świętych obcowanie” rozumiano bliski kontakt, utrzymywanie żywych stosunków, tworzenie wspólnoty wśród ludzi uświęconych przez łaskę Bożą i sakramenty święte. Wyrażenie to włączone do Składu Apostolskiego po wyznaniu wiary w święty Kościół powszechny (por. Breviarium fidei, p. 9), od V w. odnosiło się do wspólnoty eucharystycznej. Z czasem nastąpiła dalsza ewolucja w pojmowaniu określenia „świętych obcowanie” od znaczenia dotyczącego wspólnoty sakramentalnej do czysto osobowego. W czasach nowożytnych zapomniano o pierwotnej wymowie tego wyrażenia i ograniczono się tylko do widzenia w nim prawdy o możliwości wzajemnej wymiany dóbr zbawczych między Kościołem na ziemi, a tymi, którzy już umarli i przebywają w niebie lub czyśćcu.
Także obecnie, „świętych obcowanie” (sanctorum communio), to wzajemna duchowa łączność między świętymi w niebie, cierpiącymi w czyśćcu i wierzącymi na ziemi. Ta łączność, komunikacja, przejawia się w kulcie świętych, modlitwie za zmarłych, w modlitwie o wstawiennictwo za nami tych, którzy osiągnęli niebo lub przeżywają rzeczywistość czyśćca. Ziemia i niebo oraz czyściec stanowią jeden Kościół w trzech fazach istnienia: pielgrzymowania, oczyszczania się i uwielbienia. Wyrazem łączności Kościoła na ziemi z Kościołem w niebie i w czyśćcu we wspólnym uwielbieniu Boga jest w szczególności liturgia eucharystyczna.
Cześć oddawana świętym wyraża się w różnych formach. Najczęściej jest okazywana przez modlitwę. Bardzo wymownym świadectwem hołdu składanego świętym jest także wznoszenie kościołów pod ich wezwaniem, umieszczanie ich obrazów lub figur w kapliczkach. W naszej archidiecezji Wszystkim Świętym poświęcone są kościoły parafialne w Bliznem, Dudyńcach, Iwoniczu, Siennowie i Wrocance.
Dla żyjących, święci pozostają znakami i świadkami wiary, i życia zgodnego z Ewangelią. Są także tymi, którzy jako nasi bracia i siostry w Chrystusie wstawiają się za nami przed Bogiem, dawcą wszystkich łask, złączeni z nami braterskimi więzami w jednym Ciele Chrystusa.