Według tradycji klasztornej Ojców Franciszkanów spisanej w 1797 r. przez o. Karola Gaudentego Żero (1743-1802) w dziele zatytułowanym: Fenix de pulveribus resuscitatus svaviter suam candit modulenam konwent franciszkanów w Drohiczynie został założony przez wojewodę litewskiego Mikołaja Nassutę, starostę drohickiego (1430). Zakonnicy osiedlili się na placu zwanym popularnie „Narożnikiem” (Angulus). Pierwsze uposażenia potwierdził w 1407 r. Witold Aleksander (ok. 1348-1430), wielki książę litewski (1392-1413), nadając ponadto ofiary z zamku. W 1409 r. został wzniesiony obszerny, drewniany klasztor i kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Jak podaje wspomniany kronikarz, kościół ten został wzniesiony na tym samym miejscu, gdzie wcześniej znajdowała się świątynia Przeczystej Bogurodzicy, w której w 1253 r. odbyła się koronacja Daniela Romanowicza (ok. 1201-1264), księcia halicko-włodzimierskiego (1239-1264). W 1451 r. funkcję gwardiana franciszkanów drohickich pełnił o. Jan z Rudy, a w 1470 r. o. Szymon z Krakowa. W latach 1460-1470 dobrodziejami klasztoru byli m.in. Maciej Miłkowski (zm. ok. 1478), asesor sądowy drohicki (1464) i jego żona Katarzyna. Klasztor franciszkański został spalony przez bandy innowiercze w 1583 r. Około 1595 r. spłonął zaś drewniany kościół. W latach 1595-1596 został on odbudowany, staraniem gwardiana, o. Mateusza Studzińskiego (gward. przed 1596), ale w 1601 r. obie te budowle ponownie uległy pożarowi.
Czwarty drewniany kościół Ojców Franciszkanów został wzniesiony w 1615 r., staraniem o. Bartłomieja Klucziaty/Klimczaty (gward. 1609-1619). Konsekrował go 4 października 1618 r. ks. Stanisław Udrzycki (zm. 1621), biskup tytularny Argivensis (4 grudnia 1617) i sufragan łucki (1617-1621). W tym okresie postawiono nowy budynek klasztorny. W czasie „potopu szwedzkiego” po niedzieli Misericordiae 1657 r. klasztor został ponownie zniszczony, a kilku zakonników zamordowanych przez wojska kozackie, siedmiogrodzkie i szwedzkie pod wodzą feldmarszałka Magnusa Gabriela de La Gardie (1622-1686), kanclerza Szwecji (1660-1686). Jak wspomina podany wyżej kronikarz o. Karol G. Żero, miejsce „to tak leżało pusto. A tak z powodu, że było poświętne, nikt się na nim nie budował, ani one imał zarabiać”.
Około 1678 r. o. Antoni Gałecki (gward. 1669-1679) rozpoczął budowę piątego z kolei, tym razem murowanego kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, która została zakończona ok. 1715 r. Fundatorami było wiele znanych osobistości z terenu Podlasia i całej Rzeczypospolitej. Konsekracja świątyni odbyła się w 1733 r. W latach 1738-1750 nowy murowany klasztor wzniósł o. Antoni Dąbrowski (ok. 1681-1751), gwardian drohiczyński (1732-1751), dobudowując w 1734 r. pomieszczenie na archiwum ksiąg ziemskich i grodzkich. Głównym fundatorem był Marcin Kuczyński (1663-1751), chorąży bielski (1727-1746). W latach 1773-1777 zbudowano wolno stojącą dzwonnicę, staraniem o. Antoniego Dąbrowskiego (zm. 19. stycznia 1792), kolejnego gwardiana o tym samym nazwisku (1773-1777), według projektanta zakonnego - o. Kazimierza Kamieńskiego. Wszystkie te budowle powstawały z ofiar okolicznej szlachty: Wiktoryna Kuczyńskiego (1668-1737), kasztelana podlaskiego (1730-1738) i jego brata Marcina (1663-1751), chorążego bielskiego (1727-1746), Katarzyny, wdowy po Janie Radziszewskim (zm. 6 sierpnia 1705), stolniku podlaskim (1699-1705), Antoniego Zaleskiego (zm. 25 marca 1739), podczaszego podlaskiego (1730-1739), a także Baltazara (Balcera) Ciecierskiego herbu Rawicz (zm. 15 lipca 1750), stolnika drohickiego (1710-1750).
Franciszkanie przebywali w Drohiczynie do 1832 r., kiedy to ukazem rządu gubernialnego z 17 maja tegoż roku zostali wydaleni z miasta. Na ich miejsce w 1836 r. rząd carski sprowadził mniszki prawosławne. W latach 1833-1837 kościół pofranciszkański (zakrystię) zamieniono na cerkiew prawosławną pw. św. Nikanora. W dawnym klasztorze w 1838 r. urządzono więzienie, a po upadku powstania styczniowego koszary dla wojska (1865-1897). Kiedy wojsko carskie opuściło pomieszczenia klasztorne Synod prawosławny umieścił tutaj w 1897 r. szkołę kształcącą nauczycieli do szkół wiejskich. W lipcu 1904 r. została ona przekształcona na szkołę żeńską (do 1914). Po odzyskaniu niepodległości odrestaurowano klasztor i umieszczono w nim gimnazjum im. J. I. Kraszewskiego.
W 1929 r. rozpoczęto odbudowę kościoła. Jednak w czasie II wojny światowej uległ on ponownej dewastacji, ponieważ sowieci urządzili w nim śmietnik. 23 czerwca 1941 r. sowieci podpalili świątynię, niszcząc w ten sposób całkowicie dach, ołtarze i wierzchołek dzwonnicy. Po wojnie staraniem parafian drohickich pod kierunkiem kan. Edwarda Juniewicza (1894-1989), proboszcza drohiczyńskiego (1937-1946), a przede wszystkim ks. Wiktora Glińskiego (1909-1988), rektora kościoła pofranciszkańskiego (1946-1957), a następnie proboszcza drohiczyńskiego (1957-1963), przeprowadzono konieczne remonty i zrekonstruowano trzy dawne ołtarze. Uroczystej rekoncyliacji 15 sierpnia 1949 r. dokonał ks. prał. Henryk Humnicki (1873-1959), wikariusz kapitulny diecezji pińskiej (1946-1950). Od 1949 r. świątynia ta jest kościołem filialnym (szkolnym) parafii drohiczyńskiej.
27 czerwca 1996 r. staraniem bp. Antoniego P. Dydycza budynki poklasztorne roku zostały odzyskane od Skarbu Państwa, a 22 grudnia 2000 r. - cała posesja je otaczająca W 1997 r. zostało rozpoczęte osuszanie i gruntowny remont świątyni pod kierunkiem ks. dr. Stanisława Ulaczyka - ówczesnego administratora parafii katedralnej (1997). Powyższe prace zakończono w 2003 r. powołując do istnienia w gmachach byłego klasztoru Dom św. Antoniego z Padwy, w którym znalazły swoją siedzibę: Muzeum Diecezjalne, Dom Księży Emerytów, Dom Zakonny Sióstr Loretanek i Księgarnia im. I. Kłopotowskiego.

Porządek Mszy św.:
- kościół pofranciszkański (tymczasowo kościół parafialny)
- niedziele i święta: 8.30, 10.00, 12.00, 18.00
- święta nie będące dniami wolnymi od pracy: 8.30, 10.00, 12.00, 18.00

Odpusty:
- kościół pofranciszkański: Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny - 15 sierpnia; św. Antoniego - 13 czerwca

Bibliografia:
E. Borowski, Działalność franciszkanów w Drohiczynie nad Bugiem od schyłku XIV wieku do 1832 roku, Studia Teologiczne. Białystok. Drohiczyn. Łomża 10 (1992); M. Giedz, Kościół i klasztor pofranciszkański pw. Wniebowzięcia Marii Panny w Drohiczynie, Białystok 1980 (mps). M. Kałamajska-Saeed (red.), Województwo Białostockie. Siemiatycze. Drohiczyn i okolice (Katalog Zabytków w Polsce, t. XII z. 1), Warszawa 1996; J. Maroszek, Klasztory Podlasia. Źródła kultury i świadomości narodowej, Drohiczyn Siemiatycze 1995; J. Maroszek, Kościół Wniebowzięcia NMP i klasztor franciszkanów, w: Jan Paweł II na Podlasiu. Drohiczyn 10 czerwca 1999, Drohiczyn 2000, 188-189; W. Ogrodnik, Kościół i klasztor pofranciszkański w Drohiczynie nad Bugiem, Warszawa 1958 (mps).