Reklama

Rekolekcje Wielkopostne „Gdzie jest twój brat?” (cz. I)

Kain i Abel

Idea braterstwa jest tak stara jak ludzkość. Trudno się więc dziwić, że Pismo Święte ukazuje braterstwo w różnych aspektach i w różny sposób przeżywane, że je ilustruje barwnie i bezbłędnie. Najogólniej można powiedzieć, że człowiek ma z tym ogromny problem. Braterstwo nie wszystkim się udaje. W tym Wielkim Poście spróbujmy zapytać - dlaczego? Na przykładzie kilku historii biblijnych będziemy szukać prawdy o naszych relacjach z bliźnimi. Wszak bez tego nasze przeżywanie Wielkiego Postu byłoby puste i jałowe. Byłoby rozczarowaniem.

Niedziela lubelska 10/2004

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Pierwsze, co trzeba powiedzieć na samym początku, że język hebrajski (aramejski) jest ubogi w słowa, dlatego musi być bogaty w znaczenia. O braterstwie można mówić w podwójnym sensie. Brat to ktoś, kto wyszedł z tego samego łona, ma tego samego ojca lub przodków. To braterstwo krwi. Ale ono nie jest wcale najważniejsze. Ważniejszym jest braterstwo ducha; to, że ktoś wierzy w tego samego Boga, ma udział w tym samym przymierzu (niekoniecznie religijnym), przyjmuje te same obietnice i powołanie, słucha tego samego słowa. Kiedy Jezus nauczał, doniesiono Mu, że właśnie przyszła Jego Matka i bracia i chcą się spotkać. Wtedy Jezus daje zaskakującą odpowiedź: „Któż jest moją matką i którzy są moimi braćmi? (…) Kto pełni wolę Ojca mojego, który jest w niebie, ten Mi jest bratem, siostrą i matką” (Mt 12, 46-50). Braterstwo ludzi bierze swój początek w Ojcostwie Boga.
Spróbujmy przypatrzeć się najstarszej relacji o braterstwie, jaką zna Biblia - Księga Rodzaju 4,1-17. To historia Abla i Kaina, brata i bratobójcy. A bratobójstwo niestety stanowi poważną część ludzkiej historii. Są dwa imiona, których nie nadaje się nigdzie, nigdy i nikomu. Pierwszym imieniem jest Kain, drugim - Judasz. Jakby pod innymi imionami nie kryły się żadne zbrodnie. Wydawać by się mogło, że narodzinom Kaina towarzyszy jakiś rodzaj przekleństwa. Że rodzi się z jakimś piętnem, skoro potem jest tym, kim jest. Bynajmniej! Jego matka mówi: „Urodziłam go z pomocą Boga”. Kain jest starszy, więc otrzymuje przywilej pierworództwa. A to oznacza, że jest wybrańcem i szczęściarzem. Od samego poczęcia spotyka go szczególna łaska. Bóg się do niego uśmiecha. Tym bardziej, więc dziwić może jego smutek, jego ponura twarz. Ojcowie pustyni smutek określali jako ósmy grzech główny! „Smutek - mówi G. Bernanos - przyszedł na świat razem z diabłem”. Tak przyszedł do Kaina, tak przychodzi do każdego z nas. Skąd bierze się nasz smutek? Z zazdrości. To jest ten niszczący potencjał. Zazdrość każe przywłaszczać sobie ludzi i rzeczy. Zazdrość każdą obecność interpretuje w kategoriach zagrożenia. Zazdrość jest podejrzliwa i nieufna. Zazdrość jest natchnieniem spiskowej teorii dziejów. Zazdrość nie pozwala się dzielić z nikim żadnym dobrem, a zwłaszcza najwyższym. Dla zazdrosnych nawet Bóg musi być tylko dla nich. Sama obecność kogokolwiek rodzi irytację i gniew. Dlatego Abel i każdy następny wydaje się być intruzem.
Abel ma w sobie niezmąconą niczym prostotę i nieskażony niczym spokój. Jest czysty i ufny. Cieszy się tą swoją niewinnością jak dziecko, które nie przeczuwa grożącego mu niebezpieczeństwa. Dla niego drugi człowiek nie jest żadnym zagrożeniem. On nikogo o nic nie podejrzewa. Nikt mu nie przeszkadza. On wie, że świat jest wspólny. Dla niego każdy ma prawo do obecności. Paradoks polega właśnie na tym, że jego niewinność wywołuje w Kainie uczucie niezrozumiałe i nielogiczne - przemoc!
Bratobójstwo w wykonaniu Kaina jest wyjątkowe. Nie dokonuje się na wojnie i nie w pojedynku o honor czy kobietę. Nie jest to także śmierć w walce o władzę. Nie jest to zabicie rewolucjonisty czy kochanka. Ta śmierć zadana jest w wyjątkowym momencie. W bliskości ofiary. W czasie jej składania, kiedy uobecnia się sacrum. Czym więc jest ofiara Kaina? Jest religijnym oszustwem. Jest zaprzeczeniem ofiary. Kain całym sobą kłamie. Kain jest religijnym samotnikiem. W jego dialogu z Bogiem nie ma miejsca dla człowieka. A to oznacza, że nie ma miejsca na miłość! Żadne drugie „ja” w świecie Kaina nie może się pojawić. Tutaj warto zacytować Ojca Świętego: „Logika kusiciela jest zawsze ta sama. Przyjmuje on za punkt wyjścia słuszne dążenie człowieka do szczęścia, aby go przekonać, że wszystko jest możliwe bez Boga i przeciw Bogu”. Paradoks zdarzenia leży w tym, że Kain zabija w jakimś „niesieniu” religijnym, po modlitwie, po tym jak Bóg zdemaskował w nim pokusę: „grzech waruje u wrót i łasi się do ciebie, a przecież masz nad nim panować”.
Pięknie o sumieniu pisał kiedyś kard. P. Newman: „Sumienie jest poetą ze względu na swe instrukcje, monarchą ze względu na swój absolutyzm, kapłanem ze względu na swe błogosławieństwa i klątwy. I nawet gdyby wieczne kapłaństwo mogło przestać istnieć w Kościele, ta kapłańska funkcja sumienia trwałaby nadal i sprawowałaby swoją władzę”. Kain jednak lekceważy ten głos w sobie i zostaje sam w świecie swoich chorych iluzji i skłonności, bez Boga i bez ludzi z jakąś nieokreśloną reminiscencją złożonej ofiary. I teraz dopiero powstaje problem, jaki ma być dalszy ciąg życia tego człowieka, który jest zesłańcem samego siebie. Poczucie winy to nie drobiazg - to kwestia zasadnicza. Jak być w zgodzie z sobą samym? Jak zaakceptować siebie właśnie takim? Bóg wzmacnia w nim tę świadomość liturgią pytań i nie pomogą tu żadne mechanizmy obronne. Nie ma ucieczki od prawdy, choć wydaje się, że jest. Trzeba z nią żyć. Największą pokutą dla grzesznika (niezależnie od wielkości grzechu) jest pamięć o tym, co zrobił. Świadomość, że jest się zdolnym do wszystkiego. Nawet kara śmierci wydaje się czasem znośniejsza. Kain mówi: „…każdy będzie mnie mógł zabić”. Ale Bóg nie chce zemsty dla kogokolwiek, nawet dla Kaina. Dlatego daje mu znamię TAU. Piętno jest w duszy, a nie na czole. Piętno w człowieku zostawiają jego czyny, a nie sąd ludzki czy Boży. Ojcowie w tym znaku TAU widzą prefigurację chwalebnego krzyża Chrystusa. Bóg zakazuje zemsty i gniewu. Bóg zakazuje odwetu i sprawiedliwości za wszelką cenę. Bóg, jak mówi Papież, uczy człowieka wyobraźni miłosierdzia. Popatrzmy jaką drogę ludzkość musi przejść w każdym pokoleniu od logiki Kaina, Lameka i Hammurabiego do logiki błogosławieństw z Kazania na Górze (Mt 5,3-12).

„Kain odszedł i zamieszkał w kraju Nod, na wschód od Edenu”. Tak kończy się relacja o nim, ale pojawia się znak zapytania. Czy dalej żył sam, czy nauczył żyć z innymi? Spróbujmy zadać sobie kilka zasadniczych pytań:
- Kim dla nas jest drugi człowiek i czy pojmujemy go w kategorii daru czy zagrożeń?
- Czy w naszej relacji do Boga jest jakiekolwiek miejsce na bliźnich?
- Czy istotę wiary upatrujemy w poświęceniu czegoś lub nie daj Boże kogoś, czy w posłuszeństwie i miłości?
- Jaką drogę i z jakim trudem przechodzi każdy z nas, wyzwalając się z chęci zemsty i gniewu by przebaczyć swoim winowajcom?

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Gorące relacje po katastrofie. Premiera przejmującego dokumentu o Smoleńsku 10 kwietnia 2025 r.

2025-04-09 15:30

[ TEMATY ]

katastrofa smoleńska

relacje

10 kwietnia

Polsa wyglądałaby inaczej

Biały Kruk

Film „Polska wyglądałaby inaczej”

Film „Polska wyglądałaby inaczej”

Film „Polska wyglądałaby inaczej” to bardzo poruszający dokument artystyczny, to głęboka refleksja nad tragedią smoleńską i jej konsekwencjami dla Polski. Z udziałem wybitnych autorytetów, pełen unikatowych zdjęć i wzruszeń – stanowi świadectwo prawdy, której nie da się zamilczeć. To głos sumienia narodu, który nie zapomniał.

Premiera na kanale YouTube wydawnictwa Biały Kruk będzie miała miejsce 10 kwietnia br. o godz. 17.00: 
CZYTAJ DALEJ

Ks. Okołotowicz z więzienia w Mińsku: chcą uciszyć Kościół

2025-04-09 16:21

[ TEMATY ]

Białoruś

prześladowania

Centrum Obrony Praw Człowieka „Wiasna”

Ks. Henryk Okołotowicz, duchowny Kościoła katolickiego na Białorusi, skazany na 11 lat więzienia pod zarzutem „zdrady stanu”, wysłał wiadomość do wiernych „zza krat”. Stało się to w przeddzień jego 65. urodzin, które ksiądz obchodził 8 kwietnia w areszcie śledczym w Mińsku, donosi portal katolik.life. Jak poinformowano, proces odbywał się przy drzwiach zamkniętych i nie ma żadnych informacji na temat sprawy księdza z Wołczyna.

Podziel się cytatem Odnosząc się do słów kard. Kazimierza Świątka, który również był przetrzymywany w areszcie śledczym sowieckich służb KGB, duchowny zauważył, że „księża są prześladowani, aby nas uciszyć, aby uniemożliwić Kościołowi katolickiemu mówienie prawdy”.
CZYTAJ DALEJ

Pięć telewizji zainteresowanych transmisją debaty Trzaskowski - Nawrocki

2025-04-09 14:43

[ TEMATY ]

debata

debata prezydencka

Adobe Stock

TVP, TVN24, Polsat News, TV Republika i telewizja wPolsce24 chcą transmitować w piątek debatę między prowadzącymi w sondażach kandydatami na prezydenta: Rafałem Trzaskowskim a Karolem Nawrockim.

Debatę, która miałaby się odbyć w najbliższy piątek 11 kwietnia o godz. 20 w Końskich (Świętokrzyskie), zaproponował w środę kandydat KO Rafał Trzaskowski popieranemu przez PiS Karolowi Nawrockiemu.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję