Reklama

Rekolekcje Wielkopostne „Gdzie jest twój brat?” (cz. I)

Kain i Abel

Idea braterstwa jest tak stara jak ludzkość. Trudno się więc dziwić, że Pismo Święte ukazuje braterstwo w różnych aspektach i w różny sposób przeżywane, że je ilustruje barwnie i bezbłędnie. Najogólniej można powiedzieć, że człowiek ma z tym ogromny problem. Braterstwo nie wszystkim się udaje. W tym Wielkim Poście spróbujmy zapytać - dlaczego? Na przykładzie kilku historii biblijnych będziemy szukać prawdy o naszych relacjach z bliźnimi. Wszak bez tego nasze przeżywanie Wielkiego Postu byłoby puste i jałowe. Byłoby rozczarowaniem.

Niedziela lubelska 10/2004

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Pierwsze, co trzeba powiedzieć na samym początku, że język hebrajski (aramejski) jest ubogi w słowa, dlatego musi być bogaty w znaczenia. O braterstwie można mówić w podwójnym sensie. Brat to ktoś, kto wyszedł z tego samego łona, ma tego samego ojca lub przodków. To braterstwo krwi. Ale ono nie jest wcale najważniejsze. Ważniejszym jest braterstwo ducha; to, że ktoś wierzy w tego samego Boga, ma udział w tym samym przymierzu (niekoniecznie religijnym), przyjmuje te same obietnice i powołanie, słucha tego samego słowa. Kiedy Jezus nauczał, doniesiono Mu, że właśnie przyszła Jego Matka i bracia i chcą się spotkać. Wtedy Jezus daje zaskakującą odpowiedź: „Któż jest moją matką i którzy są moimi braćmi? (…) Kto pełni wolę Ojca mojego, który jest w niebie, ten Mi jest bratem, siostrą i matką” (Mt 12, 46-50). Braterstwo ludzi bierze swój początek w Ojcostwie Boga.
Spróbujmy przypatrzeć się najstarszej relacji o braterstwie, jaką zna Biblia - Księga Rodzaju 4,1-17. To historia Abla i Kaina, brata i bratobójcy. A bratobójstwo niestety stanowi poważną część ludzkiej historii. Są dwa imiona, których nie nadaje się nigdzie, nigdy i nikomu. Pierwszym imieniem jest Kain, drugim - Judasz. Jakby pod innymi imionami nie kryły się żadne zbrodnie. Wydawać by się mogło, że narodzinom Kaina towarzyszy jakiś rodzaj przekleństwa. Że rodzi się z jakimś piętnem, skoro potem jest tym, kim jest. Bynajmniej! Jego matka mówi: „Urodziłam go z pomocą Boga”. Kain jest starszy, więc otrzymuje przywilej pierworództwa. A to oznacza, że jest wybrańcem i szczęściarzem. Od samego poczęcia spotyka go szczególna łaska. Bóg się do niego uśmiecha. Tym bardziej, więc dziwić może jego smutek, jego ponura twarz. Ojcowie pustyni smutek określali jako ósmy grzech główny! „Smutek - mówi G. Bernanos - przyszedł na świat razem z diabłem”. Tak przyszedł do Kaina, tak przychodzi do każdego z nas. Skąd bierze się nasz smutek? Z zazdrości. To jest ten niszczący potencjał. Zazdrość każe przywłaszczać sobie ludzi i rzeczy. Zazdrość każdą obecność interpretuje w kategoriach zagrożenia. Zazdrość jest podejrzliwa i nieufna. Zazdrość jest natchnieniem spiskowej teorii dziejów. Zazdrość nie pozwala się dzielić z nikim żadnym dobrem, a zwłaszcza najwyższym. Dla zazdrosnych nawet Bóg musi być tylko dla nich. Sama obecność kogokolwiek rodzi irytację i gniew. Dlatego Abel i każdy następny wydaje się być intruzem.
Abel ma w sobie niezmąconą niczym prostotę i nieskażony niczym spokój. Jest czysty i ufny. Cieszy się tą swoją niewinnością jak dziecko, które nie przeczuwa grożącego mu niebezpieczeństwa. Dla niego drugi człowiek nie jest żadnym zagrożeniem. On nikogo o nic nie podejrzewa. Nikt mu nie przeszkadza. On wie, że świat jest wspólny. Dla niego każdy ma prawo do obecności. Paradoks polega właśnie na tym, że jego niewinność wywołuje w Kainie uczucie niezrozumiałe i nielogiczne - przemoc!
Bratobójstwo w wykonaniu Kaina jest wyjątkowe. Nie dokonuje się na wojnie i nie w pojedynku o honor czy kobietę. Nie jest to także śmierć w walce o władzę. Nie jest to zabicie rewolucjonisty czy kochanka. Ta śmierć zadana jest w wyjątkowym momencie. W bliskości ofiary. W czasie jej składania, kiedy uobecnia się sacrum. Czym więc jest ofiara Kaina? Jest religijnym oszustwem. Jest zaprzeczeniem ofiary. Kain całym sobą kłamie. Kain jest religijnym samotnikiem. W jego dialogu z Bogiem nie ma miejsca dla człowieka. A to oznacza, że nie ma miejsca na miłość! Żadne drugie „ja” w świecie Kaina nie może się pojawić. Tutaj warto zacytować Ojca Świętego: „Logika kusiciela jest zawsze ta sama. Przyjmuje on za punkt wyjścia słuszne dążenie człowieka do szczęścia, aby go przekonać, że wszystko jest możliwe bez Boga i przeciw Bogu”. Paradoks zdarzenia leży w tym, że Kain zabija w jakimś „niesieniu” religijnym, po modlitwie, po tym jak Bóg zdemaskował w nim pokusę: „grzech waruje u wrót i łasi się do ciebie, a przecież masz nad nim panować”.
Pięknie o sumieniu pisał kiedyś kard. P. Newman: „Sumienie jest poetą ze względu na swe instrukcje, monarchą ze względu na swój absolutyzm, kapłanem ze względu na swe błogosławieństwa i klątwy. I nawet gdyby wieczne kapłaństwo mogło przestać istnieć w Kościele, ta kapłańska funkcja sumienia trwałaby nadal i sprawowałaby swoją władzę”. Kain jednak lekceważy ten głos w sobie i zostaje sam w świecie swoich chorych iluzji i skłonności, bez Boga i bez ludzi z jakąś nieokreśloną reminiscencją złożonej ofiary. I teraz dopiero powstaje problem, jaki ma być dalszy ciąg życia tego człowieka, który jest zesłańcem samego siebie. Poczucie winy to nie drobiazg - to kwestia zasadnicza. Jak być w zgodzie z sobą samym? Jak zaakceptować siebie właśnie takim? Bóg wzmacnia w nim tę świadomość liturgią pytań i nie pomogą tu żadne mechanizmy obronne. Nie ma ucieczki od prawdy, choć wydaje się, że jest. Trzeba z nią żyć. Największą pokutą dla grzesznika (niezależnie od wielkości grzechu) jest pamięć o tym, co zrobił. Świadomość, że jest się zdolnym do wszystkiego. Nawet kara śmierci wydaje się czasem znośniejsza. Kain mówi: „…każdy będzie mnie mógł zabić”. Ale Bóg nie chce zemsty dla kogokolwiek, nawet dla Kaina. Dlatego daje mu znamię TAU. Piętno jest w duszy, a nie na czole. Piętno w człowieku zostawiają jego czyny, a nie sąd ludzki czy Boży. Ojcowie w tym znaku TAU widzą prefigurację chwalebnego krzyża Chrystusa. Bóg zakazuje zemsty i gniewu. Bóg zakazuje odwetu i sprawiedliwości za wszelką cenę. Bóg, jak mówi Papież, uczy człowieka wyobraźni miłosierdzia. Popatrzmy jaką drogę ludzkość musi przejść w każdym pokoleniu od logiki Kaina, Lameka i Hammurabiego do logiki błogosławieństw z Kazania na Górze (Mt 5,3-12).

„Kain odszedł i zamieszkał w kraju Nod, na wschód od Edenu”. Tak kończy się relacja o nim, ale pojawia się znak zapytania. Czy dalej żył sam, czy nauczył żyć z innymi? Spróbujmy zadać sobie kilka zasadniczych pytań:
- Kim dla nas jest drugi człowiek i czy pojmujemy go w kategorii daru czy zagrożeń?
- Czy w naszej relacji do Boga jest jakiekolwiek miejsce na bliźnich?
- Czy istotę wiary upatrujemy w poświęceniu czegoś lub nie daj Boże kogoś, czy w posłuszeństwie i miłości?
- Jaką drogę i z jakim trudem przechodzi każdy z nas, wyzwalając się z chęci zemsty i gniewu by przebaczyć swoim winowajcom?

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Była prezes PARP wsypała Pełczyńską-Nałęcz. "Ministerstwo wiedziało o łodziach"

2025-08-10 19:43

[ TEMATY ]

Afera KPO

PARP

Katarzyna Duber‑Stachurska

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej

Katarzyna Pełczyńska‑Nałęcz

Adobe Stock

Firmy otrzymały dotacje z KPO m.in. na jachty, sauny, ekspresy do kawy

Firmy otrzymały dotacje z KPO m.in. na jachty, sauny, ekspresy do kawy

Nie mieszajmy PARP do polityki, to kierownictwo resortu funduszy ponosi odpowiedzialność za program skierowany do branży HoReCa z KPO, a także inne programy finansowane ze środków UE, które na bieżąco kontroluje - napisała w niedzielę była szefowa PARP Katarzyna Duber-Stachurska.

Była prezes Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości w wpisie na portalu LinkedIn odniosła się do trwającej dyskusji wokół wydawania środków z Krajowego Planu Odbudowy w programie dla sektora MŚP z branży HoReCa (hotelarstwo i gastronomia).
CZYTAJ DALEJ

Transparentna święta

O kim mowa? O św. Klarze, której imię z łaciny oznacza jasna, czysta bądź sławna, a zatem i transparentna.

Towarzyszkę św. Franciszka z Asyżu wspominamy w liturgii 11 sierpnia. Tego bowiem dnia umarła, w otoczeniu współsióstr – klarysek. Całe wcześniejsze życie św. Klary było wyjątkowo przejrzyste i czyste. Spisujący jej biografię odnotowują, że pochodziła z zamożnej rodziny osiadłej w Asyżu. Była najstarszą z trzech córek Favarone i Ortolany. Jej mama – Ortolana miała ponoć objawienie, kiedy jeszcze Klara była w jej łonie, że owo „dziecko zabłyśnie swym życiem jaśniej niż słońce”.
CZYTAJ DALEJ

Biskupi Haiti dziękują Papieżowi za apel o pomoc ich ojczyźnie

2025-08-11 13:15

[ TEMATY ]

Haiti

Papież Leon XIV

Vatican Media

Konferencja Episkopatu Haiti podziękowała Ojcu Świętemu za wygłoszenie apelu w obronie narodu haitańskiego po modlitwie Anioł Pański w minioną niedzielę. „Na Haiti zbrodnia nie ma granic” – mówi Vatican News przewodniczący Konferencji Episkopatu Haiti, wyrażając nadzieję, że na apel Papieża odpowiedzą organizacje międzynarodowe.

„Dziękujemy Ojcu Świętemu za ten apel w obronie narodu haitańskiego, za to wezwanie do społeczności międzynarodowej, aby w większym stopniu i w sposób bardziej konkretny zajęła się sytuacją Haiti. Apel ten wyraża troskę Ojca Świętego o narody znajdujące się w trudnej sytuacji, o ofiary niesprawiedliwości, wojny i przemocy” – powiedział Vatican News arcybiskup Port-au-Prince, Max Leroy Mesidor.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję