Instytut Edukacji Narodowej został powołany przez Fundację Servire Vertati w lutym 1997 r. Fundacja działa zgodnie ze swymi statutowymi celami upowszechniając wiedzę w zakresie wszystkich nauk, w nawiązaniu do dorobku klasycznej myśli starożytnej i średniowiecznej; współtworząc i szerząc kulturę polską i cywilizację łacińską oraz kształtując opinię i oceny w odniesieniu do niej; przyczyniając się do pogłębiania, przywiązania i podtrzymania przez społeczeństwo polskich tradycji katolickich i narodowych.
Instytut, mający swą siedzibę w Lublinie, organizuje między innymi pojedyncze wykłady i regularne zajęcia Studium Edukacji Narodowej i Akademii w oddziałach rozsianych na terenie całego kraju. Zajęcia prowadzone są przez pracowników i absolwentów polskich uczelni, osoby duchowne i świeckie.
Akademia Etyczno-Pedagogiczna przeznaczona jest głównie dla nauczycieli i wychowawców. Studenci pogłębiają znajomość klasycznej myśli etycznej, sposobów wychowania do cnoty. Wiedza zdobyta w ramach Akademii pozwala przezwyciężyć chaos panujący w pedagogice i wypracować koncepcję wychowania konieczną dla formacji młodego pokolenia Polaków. Celem Akademii Umiejętności Społecznych jest przygotowanie do funkcjonowania w życiu publicznym osób, które pragną swoją wiedzą i umiejętnościami służyć Polsce. Warunkiem umożliwiającym podjęcie studiów w Akademii jest ukończenie dwusemestralnego Studium Edukacji Narodowej. Zajęcia odbywają się dwa razy w miesiącu (sobota) od godziny 9.00 do 17.00. Celem kształcenia w ramach Studium jest zaznajomienie słuchacza z klasyczną kulturą polską i europejską oraz wyposażenie go w narzędzia poznawcze umożliwiające orientację w podstawowych, dominujących we współczesnej kulturze nurtach i prądach myślowych.
W Jarosławiu zajęcia prowadzone przez wykładowców Instytutu Edukacji Narodowej organizowane są od 2002 r. z inicjatywy Stanisława Marmuźniaka, który nawiązał współpracę z Instytutem. Najpierw spotykaliśmy się raz w miesiącu na wykładach organizowanych w sali udostępnianej przez proboszcza ks. Aleksandra Kustrę. Przyjeżdżali na te spotkania zainteresowani przekazywaną wiedzą z Przeworska, Lubaczowa, byli i mieszkańcy Jarosławia. Po każdym z wykładów był czas na dyskusje, a bywały one bardzo gorące.
W marcu pan Stanisław zaproponował regularne zajęcia w ramach Studium Edukacji Narodowej, umożliwiające kontynuację nauki w Akademii. Zainteresowanie zdawało się być bardzo duże. W maju na listach chętnych było już 60 podpisów - deklaracji. Zostawiliśmy swe dane i czekaliśmy na zajęcia.
19 października 2002 r., po Mszy św. sprawowanej w kościele pod wezwaniem św. Stanisława i św. Mikołaja, spotkaliśmy się na inauguracyjnym wykładzie w sali Ośrodka Formacji Chrześcijańskiej.
Przypominanie, odkrywanie i wyjaśnianie zagadnień z historii Polski, widzianych inaczej niż w naszych szkolnych czasach (głównie PRL-u) zaskakiwało nawet niegdysiejszych prymusów. Na dodatek trzeba było napisać pracę zaliczeniową. Cóż, sami podjęliśmy tę decyzję. Należy popracować i wytrwać.
Sporego wysiłku wymagało opanowanie wiedzy z filozofii. Wykłady dotyczyły elementarnej wiedzy filozoficznej (wprowadzenie do filozofii zawierało wiele elementów z jej historii), filozofii człowieka i kultury, filozofii polityki i prawa.
Rozmowy i dyskusje odbywały się nie tylko w sali wykładowej - zajmowały każdą z przerw. Nie kończyły się z chwilą pożegnań. Przenosiły się do naszych domów.
Tym razem czekał nas test, który był niezwykłą dla wielu próbą. Później - praca zaliczeniowa.
W styczniu wróciliśmy do przykolegiackich sal. Zajęcia kontynuowaliśmy zgodnie z programem. Zajmowaliśmy się etyką klasyczną, przypominaliśmy sobie i uzupełniali wiedzę dotyczącą podstaw wiary i filozofii religii, wykładowcy przedstawili nam retorykę klasyczną, uświadamiali, z jakimi chwytami retorycznymi możemy się spotkać i uczyli jak na nie reagować. Test z etyki był kolejną próbą - sprawdzianem umiejętności łączenia teorii z praktyką.
Ostatni blok tematyczny dotyczył wychowania, zainteresowani byliśmy nim wszyscy. Po zaznajomieniu się z elementami teorii wychowania poznaliśmy narodowe wzorce wychowania i współczesne nurty w edukacji.
Wykłady raz po raz przerywały pytania, często wykładowcy zainteresowani byli praktyką szkolną nie tylko jarosławskich szkół, dzielili się wiedzą i doświadczeniami. Zdarzało się nam nieraz zadziwić ogromem szkód, które wynikają z tak modnej antypedagogiki, zaniedbania działań czy też zwykłej nieświadomości, nieprzezorności i braku długomyślności.
Rok akademicki Instytutu Edukacji Narodowej w filii w Jarosławiu skończył się w tej pierwszej (i mam nadzieję nie ostatniej) grupie 31 maja 2003 r.
Zajęcia mogły się odbywać dzięki życzliwości proboszcza ks. Aleksandra Kustry, ks. profesora Franciszka Rząsy, ks. rektora Henryka Rykały, zawsze otwartych na inicjatywę wiernych, oraz ofiarności sponsorów i determinacji organizatorów. Serdeczne Bóg zapłać.
Wśród słuchaczy byli duchowni, rodzice, uczniowie, studenci, nauczyciele, pracownicy administracji, przedstawiciele wolnych zawodów, lekarze, rolnicy, prywatni przedsiębiorcy, pracownicy ośrodków kultury… Byliśmy sporą grupą ludzi o wyrazistych i silnych, trudnych do okiełznania osobowościach. Udało się nam stworzyć sympatyczną, przyjazną i radosną atmosferę. Często podczas przerw i wykładów słychać było śmiech. Byliśmy dobrymi i życzliwymi kolegami.
Wielu z nas pragnie kontynuować naukę w Instytucie Edukacji Narodowej, ale czy znajdzie się tak duża grupa chętnych i wytrwałych. Organizatorzy zobowiązali się poinformować nas, gdy zaistnieje możliwość kontynuacji zajęć w jarosławskim lub rzeszowskim oddziale Instytutu.
Tymczasem postanowiliśmy, że będziemy się spotykać co najmniej raz w miesiącu. Mamy już wstępnie opracowaną tematykę spotkań tego grona. Chcemy pogłębiać swą wiedzę, dzielić się spostrzeżeniami i uwagami na temat otaczającego nas świata, próbować zmieniać rzeczywistość, jak przystało chrześcijanom. Proboszcz ks. Aleksander Kustra zgodził się nam pomagać.