Reklama

Felietony

Pułapki sztucznej inteligencji

Modele AI, choć zaawansowane, nie są nieomylne. ChatGPT może generować odpowiedzi brzmiące wiarygodnie, ale zawierające błędy lub fałszywe informacje.

2025-06-30 18:52

Niedziela Ogólnopolska 27/2025, str. 36

[ TEMATY ]

Monika Przybysz

Moim zdaniem

Red.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wraz z rosnącą popularnością narzędzi sztucznej inteligencji, takich jak ChatGPT, rośnie ryzyko nadużywania kolejnego potężnego narzędzia. Nieodpowiedzialne korzystanie z modeli językowych może prowadzić do szeregu problemów – od utraty umiejętności krytycznego myślenia po dezinformację i uzależnienie od technologii. ChatGPT wykazuje negatywny wpływ na funkcje poznawcze, w tym pamięć operacyjną, zdolność cytowania i poczucie autorstwa.

Reklama

Ciekawe w tym względzie jest badanie wpływu ChatGPT na funkcje poznawcze. Zostało ono przeprowadzone w Massachusetts Institute of Technology (MIT) i potwierdza wcześniejsze badania opublikowane w czołowych naukowych czasopismach, które wykazały wpływ sztucznej inteligencji (AI) na zmiany w ludzkim myśleniu. Badanie przeprowadzone przez naukowców z MIT, oparte na analizie EEG pięćdziesięciorga czworga studentów, wykazało, że intensywne korzystanie z ChatGPT prowadzi do obniżenia pamięci, zdolności krytycznego myślenia oraz aktywności mózgu. Wskazuje na zjawisko „długu poznawczego” (ang. cognitive debt), czyli pozornej produktywności kosztem pogorszenia funkcji poznawczych. Nadmierne poleganie na odpowiedziach generowanych przez AI może osłabić zdolność użytkowników do samodzielnego analizowania informacji. Studenci, którzy regularnie korzystali z ChatGPT do pisania esejów i rozwiązywania problemów, wykazywali mniejszą skłonność do weryfikacji źródeł i krytycznej oceny danych. Automatyzacja procesów myślowych może prowadzić do intelektualnego lenistwa, szczególnie wśród młodych ludzi.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Modele AI, choć zaawansowane, nie są nieomylne. ChatGPT może generować odpowiedzi brzmiące wiarygodnie, ale zawierające błędy lub fałszywe informacje, zwłaszcza gdy użytkownicy nie weryfikują wyników. Według badania opublikowanego w Nature Communications (2024), aż 62% użytkowników AI nie sprawdza odpowiedzi modeli językowych, co zwiększa ryzyko rozprzestrzeniania fake newsów, szczególnie w mediach społecznościowych.

Korzystanie z AI jest wygodne, ale może prowadzić do uzależnienia. Chodzi o zjawisko „automatyzacji zaufania”, gdy użytkownicy bezrefleksyjnie przyjmują odpowiedzi AI jako ostateczne. Wyniki badań zamieszczonych w Frontiers in Psychology (2023) pokazują, że osoby regularnie korzystające z asystentów AI wykazują symptomy podobne do uzależnienia od mediów społecznościowych, takie jak kompulsywne sprawdzanie odpowiedzi czy niepokój w sytuacjach wymagających samodzielnego działania. Nadużywanie AI rodzi pytania o prywatność i manipulację. Modele językowe gromadzą dane użytkowników, co budzi obawy o ich wykorzystanie, np. w celach marketingowych lub politycznych. Co więcej, brak regulacji prawnych dotyczących AI zwiększa ryzyko nadużyć, np. w edukacji czy rekrutacji. Wyniki badania z AI & Society (2024) wskazują, że masowe użycie AI w rekrutacji może prowadzić do dyskryminacji, jeśli algorytmy nie są odpowiednio nadzorowane.

Nie jest to jednak nowość, ponieważ w badaniu z 2011 r., opublikowanym w Science Sparrow, Liu i Wegner opisali tzw. efekt Google; wskazali, że dostępność informacji w internecie zmienia sposób, w jaki nasz mózg przetwarza i przechowuje dane. Kiedy wiemy, że możemy łatwo sprawdzić informacje (np. za pomocą wyszukiwarki), nasz mózg mniej angażuje się w ich zapamiętanie, a zamiast tego „deleguje” pamięć zewnętrznym źródłom. Badanie wykazało, że uczestnicy lepiej zapamiętali, gdzie można znaleźć informacje (np. w którym folderze lub wyszukiwarce) niż same fakty, co sugeruje, że współczesne technologie przekształcają naszą pamięć w bardziej „transaktywną”, opartą na współpracy z narzędziami cyfrowymi.

Aby zminimalizować zagrożenia, kluczowe jest świadome korzystanie z AI. Dlatego lepiej przyjąć pozytywne nastawienie do sztucznej inteligencji i wdrażać edukację w zakresie krytycznego myślenia i weryfikacji informacji. Warto również ustalić granice korzystania z narzędzi AI, szczególnie w edukacji i pracy zawodowej. Wniosek badaczy z MIT jest kluczowy: „Musimy uczyć ludzi, kiedy warto używać AI, a kiedy lepiej samemu się zastanowić”.

Oceń: +3 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Dr Przybysz: pielgrzymki świetnym tematem pozytywnego mówienia o Kościele

[ TEMATY ]

pielgrzymka

Monika Przybysz

Karol Porwich/Niedziela

98. Piesza Pielgrzymka Łódzka

98. Piesza Pielgrzymka Łódzka

- Piesze pielgrzymki, które każdego roku wyruszają z różnych zakątków Polski na Jasną Górę, są świetnym tematem pozytywnego mówienia o Kościele - mówiła dr Monika Przybysz, medioznawczyni, specjalistka ds. public relations, reklamy i marketingu medialnego, która prowadziła warsztaty w Wyższym Seminarium Duchownym w Radomiu. W zajęciach uczestniczyły osoby, które są zaangażowane w promocję 46. Pieszej Pielgrzymki Diecezji Radomskiej na Jasną Górę.

Dr Przybysz zachęcała uczestników szkolenia do obecności w sieci, aby pokazywać piękny obraz Kościoła, aby ludzie, będący na zewnątrz, mogli towarzyszyć pątnikom, i być pielgrzymami duchowymi. - Wszystko po to, abyśmy przebijali ten szklany sufit tych algorytmów w mediach społecznościowych, aby też dobre informacje przebijały się w sieci - wskazywała dr Przybysz.
CZYTAJ DALEJ

Watykan: bł. Carlo Acutis jest wiarygodnym wzorem do naśladowania dla młodych ludzi

2025-07-23 13:04

[ TEMATY ]

bł. Carlo Acutis

Agata Kowalska

Carlo Acutis

Carlo Acutis

Na kilka tygodni przed kanonizacją bł. Carlo Acutisa, Watykan opublikował teologiczny tekst , który przedstawia młodego Włocha jako wiarygodny wzór do naśladowania dla nowego pokolenia wierzących. W komentarzu opublikowanym przez portal Vatican News, jezuita ks. Arturo Elberti, teolog i konsultant Dykasterii Spraw Kanonizacyjnych, wspomina o głębokim związku między jego zainteresowaniem technologiami, życiem codziennym i duchowością chrześcijańską. „Nie jest doktorem Kościoła, ale wiarygodnym świadkiem” - powiedział jezuita. Poprzez jego kanonizację Kościół nie chce uhonorować teologa, ale raczej pokazać, „że młodzi ludzie dzisiaj również mogą poważnie traktować przesłanie Ewangelii i konsekwentnie nią żyć”.

Ks. Elberti spotkał Carlo raz osobiście - w 2006 r. w jezuickim Kolegium Leona XIII w Mediolanie, gdzie ówczesny 15-latek został mu przedstawiony przez księdza jako „duchowo zaangażowany chłopak o pogodnym usposobieniu”. Wkrótce potem, w październiku tego samego roku, zmarł z powodu agresywnego nowotworu.
CZYTAJ DALEJ

Rodzina zmarłego harcerza prosi media o uszanowanie prywatności

2025-07-25 19:15

Adobe Stock

Z prośbą o uszanowanie żałoby oraz prywatności zbliżającej się ceremonii pogrzebowej zwraca się do mediów rodzina Dominika - harcerza, który utonął w nocy z 23 na 24 lipca br. - Uroczystość pogrzebowa będzie miała charakter ściśle prywatny i rodzinny. Prosimy, aby swoją obecnością nie zakłócać tego wyjątkowo trudnego dla nas czasu pożegnania - czytamy w liście przekazanym KAI przez rzecznika prasowego Świdnickiej Kurii Biskupiej.

"W związku ze zbliżającą się ceremonią pogrzebową naszego ukochanego Syna, chcielibyśmy zwrócić się z uprzejmą, lecz stanowczą prośbą do przedstawicieli mediów o uszanowanie naszej żałoby oraz prywatności.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję