Reklama

Nauka

Nauka kontra nowotwór

Naukowcy nieustannie przeprowadzają badania, poszukując skutecznych sposobów na walkę z nowotworami. Jakie odkrycia pojawiły się w ostatnim czasie i czy któreś z nich może się okazać przełomowe?

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Lek na raka to marzenie wielu i nic dziwnego, skoro w samej Polsce ponad 25% zgonów jest spowodowanych chorobą nowotworową, a ponad milion Polaków cierpi na którąś z jej odmian. Podczas przyznawania tegorocznych naukowych Nagród Nobla podkreślano znaczenie wyróżnionych odkryć m.in. w walce z rakiem. I rzeczywiście, laboratoria naukowe, które zaprzęgły AI do pracy, obserwują jej skuteczność np. w diagnostyce. Badacze z Georgia Institute of Technology opracowali eksperymentalną metodę pozwalającą na wykrycie raka jajnika z 93-procentową dokładnością. Nowotwór ten jest nazywany cichym zabójcą, ponieważ może pozostać niewykryty aż do osiągnięcia zaawansowanego stadium. Wcześniej znalezienie uniwersalnego biomarkera choroby nie było możliwe, jednak użycie AI otwiera nowe perspektywy.

Reklama

Medycyna ma coraz więcej danych dotyczących nowotworów, a sztuczna inteligencja pomaga je przetwarzać. Z jednej strony system sam się uczy, z drugiej – potrafi dostrzec to, co może umknąć ludzkiej uwadze (np. na obrazach mammograficznych, zdjęciach rentgenowskich czy radiologicznych). Sztuczna inteligencja potrafi łączyć tysiące czynników i odnaleźć w nich wiele wzorców, co pozwala nie tylko na wykrycie i diagnozowanie choroby, ale również na postawienie pewnych prognoz na przyszłość. Badacze z Instytutu Karolinska w Szwecji opracowali taki system na podstawie przesiewowych badań mammograficznych i wykazali jego skuteczność na ochotniczkach ze Szwecji, z USA, Hiszpanii, Niemiec i Włoch.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Zdaniem ekspertów z Mayo Clinic w Rochester (USA), dzięki sztucznej inteligencji można się spodziewać dużych postępów chociażby w badaniach przesiewowych (szczególnie jeśli chodzi o rzadkie typy nowotworów), a także w diagnostyce. Może to zaowocować bardziej indywidualnym podejściem do pacjentów.

Nanoroboty w akcji

Naukowcy ze wspomnianego już Instytutu Karolinska ogłosili, że udało im się stworzyć rodzaj nanorobota, który może celować w komórki rakowe i je zabijać. Na potrzeby badania opracowano tzw. origami DNA. Technika ta polega na budowaniu nanostruktur przy użyciu DNA jako materiału budowlanego. Okazuje się, że ma to ogromne znaczenie dla precyzyjnego dostarczania leków do komórek nowotworowych. Mówiąc prościej – lek zostaje ukryty w nanorobocie i uwalniany jest dopiero w odpowiednich warunkach. Z założenia ma niszczyć jedynie komórki znajdujące się w guzie i jego otoczeniu, jednocześnie oszczędzając zdrowe tkanki (czyli inaczej niż w przypadku np. chemioterapii, kiedy niszczone są również zdrowe komórki).

Reklama

To odkrycie może być poważnym krokiem na drodze walki z rakiem, jednak na razie znajduje się w początkowej fazie testów. Udało się już przeprowadzić eksperymenty na myszach z guzami raka piersi i zaobserwowano aż 70-procentowe zmniejszenie wzrostu guza w porównaniu z osobnikami, którym podano nieaktywną wersję nanorobota. Zanim jednak ruszą eksperymenty na ludziach, naukowcy muszą przeprowadzić testy sprawdzające skutki uboczne nowej metody, a także ocenić ryzyko niszczenia zdrowych komórek przez nanoroboty. Dodatkowo zależy im na stworzeniu takiego nanorobota, który byłby jeszcze bardziej ukierunkowany, a co za tym idzie – potrafił likwidować określone typy raka. Choć cała koncepcja jest na razie na zbyt wczesnym etapie, żeby można było mówić o skutecznej metodzie leczenia, to z pewnością warta jest poddania dodatkowym badaniom. Zespół naukowy zapewnia, że jego celem jest wypracowanie sposobu na realną walkę z rakiem u ludzi.

Monocyty do zadań specjalnych?

Interesującego odkrycia dokonali badacze z Northwestern University w Chicago. W pracy opublikowanej w Journal of Clinical Investigation skupiają się na monocytach, czyli specyficznym typie białych krwinek, które pełnią ważną funkcję w układzie odpornościowym. Okazuje się – i na tym polega niezwykłość odkrycia – że w przypadku ciężkiej infekcji COVID-19 zaobserwowano produkcję monocytów o unikalnych właściwościach przeciwnowotworowych.

Do tej pory wiedziano, że monocyty, choć zwykle chronią organizm przed infekcjami, to jednak w przypadku chorób nowotworowych mogą, niestety, zostać przekształcone w komórki wspomagające rozwój raka. Tymczasem badania na myszach pokazały, że w przypadku ciężkiej infekcji COVID-19 organizm zwierzęcia wytworzył specjalny rodzaj monocytów, które zwalczały wirusa, a jednocześnie okazały się zdolne do atakowania komórek nowotworowych. Odkrycie zainicjowało wiele testów na myszach z zaawansowanymi typami raka (m.in. okrężnicy, piersi, płuc), a wyniki wykazały, że po podaniu leku imitującego odpowiedź immunologiczną na ciężką infekcję COVID-19 guzy zaczęły się kurczyć.

Reklama

Co to oznacza w praktyce? Po pierwsze, jest to na pewno poważny krok w badaniach nad rozwojem immunoterapii. Być może dzięki temu uda się opracować metodę inną niż obecna, która jest oparta na limfocytach T i skuteczna jedynie w 20-40% przypadków. Naukowcy mówią, że układ odpornościowy może być nauczony sposobu walki z jednym zagrożeniem i dzięki temu skutecznie poradzić sobie również z innym (tzw. koncepcja wytrenowanej odporności). Testy na myszach przyniosły bardzo obiecujące wnioski, czy jednak podobne wyniki dadzą eksperymenty na ludziach? Tego jeszcze nie wiadomo. Z pewnością odkrycie rzuciło nowe światło na związki, które mogą zachodzić między wirusami, układem odpornościowym a rakiem, ale potrzeba jeszcze wielu badań klinicznych, by lepiej zrozumieć ten proces. Naukowcy stanowczo przestrzegają przed celowym zarażaniem się wirusem COVID-19, który może być poważnym zagrożeniem dla zdrowia i życia.

Na naszym terenie

Prace nad skuteczną metodą walki z rakiem trwają również w Polsce. Jesteśmy jednym z siedmiu krajów – obok USA, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Hiszpanii, Węgier i Turcji – gdzie przeprowadzane są badania skuteczności szczepionki mRNA u pacjentów z rakiem płuc. To pierwsza taka szczepionka na niedrobnokomórkowego raka płuca. Do badań zaproszeni zostali chorzy po zabiegu operacyjnym radykalnym, tacy, którzy mają szansę na trwałe wyleczenie nowotworu.

Po pobraniu wycinka z guza wysyła się go do Stanów Zjednoczonych, gdzie zostaje poddany badaniom laboratoryjnym. Na tej podstawie tworzona jest szczepionka – indywidualna dla każdego z pacjentów. Jej działanie polega na tym, że ma ona „wytrenować” układ odpornościowy, tak by umiał rozpoznać komórki rakowe i je zniszczyć. Miałoby to zapobiec nawrotom choroby. Zdecydowanie można tu mówić o bardzo spersonalizowanej terapii.

Szczepionka mRNA przeciwko rakowi płuc trafiła do Polski w sierpniu 2024 r. Dodajmy, że w wielu krajach prowadzone są eksperymenty ze szczepionkami mRNA również na inne rodzaje nowotworów. Choć na obecnym etapie trudno jeszcze o konkretną odpowiedź na pytanie, czy jest to rzeczywiście skuteczna metoda, to badacze podkreślają, że wstępne wyniki można uznać za obiecujące.

2024-12-28 16:58

Oceń: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Czy można uciec przed rakiem?

Niedziela Ogólnopolska 7/2020, str. 46-47

[ TEMATY ]

rak

choroba

nowotwór

zachorowania

adobe.stock

Przez świadome kształtowanie własnego stylu życia możemy znacznie zredukować lub wręcz zminimalizować ryzyko zachorowania na raka – mówi Niedzieli prof. Józefa Antonina Węsierska-Gądek – specjalista m.in. w dziedzinie onkologii i chorób autoimmunologicznych.

Maria Bocheńska: Pani Profesor, z danych statystycznych wynika, że na raka choruje co najmniej milion Polaków. Co sprawia, że mimo tak znacznego rozwoju medycyny ta choroba wciąż zabija ludzi?
CZYTAJ DALEJ

Zmiany kapłanów 2025 r.

Maj i czerwiec to miesiąc personalnych zmian wśród duchownych. Przedstawiamy bieżące zmiany księży proboszczów i wikariuszy w poszczególnych diecezjach.

Biskupi w swoich diecezjach kierują poszczególnych księży na nowe parafie.
CZYTAJ DALEJ

Synodalne Dzieło Muzyczne Archidiecezji Wrocławskiej - Trwają zapisy

2025-07-19 12:38

Tomasz Lewandowski

Chór i Orkiestra podczas Otwarcia Synodu

Chór i Orkiestra podczas Otwarcia Synodu

Jesienią rozpoczną się przygotowania Synodalnego Dzieła Muzycznego Archidiecezji Wrocławskiej. Będzie to pięć weekendowych sesji warsztatowych, które przygotowują uczestników do lepszego przeżywania roku liturgicznego, posługi w parafii czy śpiewu na zakończenie Synodu Archidiecezji Wrocławskiej.

Warsztaty zostały wyznaczone na pięć terminów od października 2025 do maja 2026. Pierwszy z nich przypada 10-12 października 2025 r. w Liceum salezjańskie i kościół św. Michała Archanioła, ul. Bolesława Prusa 78 we Wrocławiu. Drugi w dniach 9-11 stycznia 2026 r. w parafii św. Maksymiliana Marii Kolbego, ul. Horbaczewskiego 2 we Wrocławiu. Kolejny termin to 20-22 lutego 2026 r. w parafii Najświętszej Maryi Panny Królowej Pokoju, ul. Ojców Oblatów 1, we Wrocławiu. Wyznaczono także miejsce poza Wrocławiem. I miejscem warsztatów w dniach 17-19 kwietnia 2026 r. będzie parafia NMP Matki Miłosierdzia, ul. Wileńska w Oleśnicy. I ostatni termin na zakończenie synodu, czyli 22-24 maja 2026 r, zakończenie Synodu, a po Eucharystii pod przewodnictwem abp. Józefa Kupnego przewidziany jest dodatkowy czas uwielbienia Boga w krótkim koncercie modlitewnym. Jak zaznaczają organizatorzy wydarzenia: - Każda z sesji to intensywna praca 100-osobowego chóru oraz 30-osobowej orkiestry, zakończona posługą w pięciu różnych parafiach Wrocławia i okolic, podczas pięciu różnych okresów liturgicznych. Sesje rozpoczynają się w piątek wieczorem, kończą w południe w niedzielę, uroczystą Eucharystią, na której razem śpiewamy i gramy.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję