Reklama

Kościół

Biblia o zwierzętach

Pismo Święte tysiące razy wspomina rozmaite zwierzęta. Można się w nim doszukać wiadomości o ponad siedemdziesięciu rodzajach zwierząt i ptaków, które często występują pod wieloma nazwami.

Niedziela Ogólnopolska 33/2024, str. 14-15

[ TEMATY ]

Pismo Święte

zwierzęta

Johann Wenzel Peter, Adam i Ewa w ogrodzie Eden, commons.wikimedia.org

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Ta rozmaitość w żywym świecie budziła zaciekawienie, dlatego wśród pochwał króla Salomona mamy wzmiankę o jego znajomości zwierząt, ptaków, ryb i drzew (por. 1 Krl 5, 13). Wiedza o zwierzętach inspirowała setki porównań użytych w tekstach biblijnych, które są dotąd żywe, np. lew jest symbolem siły (por. Hi 28, 8), a mrówki – pracowitości i organizacji („popatrz leniu na mrówkę”; por. Prz 6, 6-8; 30, 24-25).

W Piśmie Świętym najczęściej jest mowa o zwierzętach oswojonych i gospodarskich. Występują zwierzęta dzikie i niebezpieczne. Ważną kwestią dla Żydów było rozróżnienie zwierząt czystych i nieczystych. Niektóre zwierzęta miały sens symboliczny.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Zwierzęta domowe

W czasach biblijnych życie ludzkie było bardziej powiązane ze zwierzętami niż obecnie. I nie były to zwierzęta „maskotki”, jak obecnie psy, koty i inne. Tak jak dziś na wsi – co jest powszechne zwłaszcza w krajach uboższych – ludzie na co dzień przebywali ze zwierzętami gospodarskimi. Żywili się dzięki nim, mieli bowiem mięso i mleko, a także skóry i inne produkty.

Reklama

Nie znaczy to, że ich podejście do zwierząt było czysto użytkowe. Ludzie dbają o to, co mają cennego. Ewangeliczny obraz pasterza broniącego owiec przed wilkami pochodzi z praktyki życiowej. Zabiegano o paszę i wodę. W biblijnym prawie były przepisy o dobrym traktowaniu zwierząt domowych. Mamy też taki oto opis troski o jedyną owieczkę: „Biedak nie miał nic, prócz jednej małej owieczki, którą nabył. On ją karmił i wyrosła przy nim wraz z jego dziećmi, jadła jego chleb i piła z jego kubka, spała u jego boku i była dla niego jak córka” (2 Sm 12, 3).

Z tych względów nadawanie dziewczynkom imion takich jak Krówka i Owieczka (Lea i Rachela) wcale nie było oznaką lekceważenia. Imiona te były nadawane obok takich jak Palma (Tamar), Księżniczka (Sara) czy Miła (Edna).

Wszyscy dobrze znali konieczność żywienia się dzięki zwierzętom. Dopiero w czasach Nowego Testamentu wystąpiła zapożyczona ze świata greckiego, od pitagorejczyków, tendencja ascetyczna do niejedzenia mięsa. Święty Paweł Apostoł uznał ją jednak za słabość, tak jak żydowskie zakazy dotyczące pokarmów, gdyż religijność, jego zdaniem, nie powinna się uzależniać od tego rodzaju zwyczajów (por. Rz 14). Niemniej jednak wskazał, że zwolennicy różnych poglądów na tę sprawę powinni się odnosić do siebie z szacunkiem.

W Starym Testamencie kwestii tej dotyczą opisy stworzenia. W raju ludziom i zwierzętom wystarczały jako pokarm rośliny i owoce (por. Rdz 1, 29-30). To jednak nie jest wskazówką na dzisiaj, gdyż ostatecznie ludziom na ziemi Bóg dał zwierzęta jako pożywienie. Stwierdza to opis nowego początku ludzkości po potopie (por. Rdz 9, 3). Zwierzęta mają służyć ludziom i stoją od nich niżej (por. Rdz 2, 20).

Reklama

Korzystano, oczywiście, z zaprzęgów i zwierząt jucznych. Konie służyły przede wszystkim na wojnie, ciągnąc rydwany i niosąc jeźdźców. Do dalszego transportu najlepsze były wielbłądy, a na co dzień jeźdźców i juki nosiły głównie osły. Orano wołami. Bardzo ceniono miód, więc hodowano pszczoły. Archeolodzy odnajdują czasem pozostałości starożytnych uli, które dla ochrony przed gorącem wykonane były z grubej ceramiki.

Na pokarm nadają się tylko niektóre zwierzęta. Generalnie za czyste i jadalne uważano te, które żywią się roślinami, choć z pewnymi wyjątkami. Pierwotne przyczyny tego wyboru były zapewne higieniczne. Spożywano głównie zwierzęta hodowlane, choć polowano też na dziczyznę. Często jedzono ryby, stanowiły one pokarm czysty, o ile były pokryte łuską. Obrzydzenie budziły gady i bytujące w błotnistych miejscach płazy.

W życiu pasterskim Izraelici nie posługiwali się psami. O takiej ich roli mamy tylko wzmiankę w Księdze Hioba. Jedynie ci, którzy żyli wśród Persów na Wschodzie, przejęli ich pozytywny stosunek do psów, dlatego w Księdze Tobiasza znajdujemy wzmiankę o towarzyszącym mu w podróży psie (por. Tb 6, 1).

A że nie było zwierząt „maskotek”? Reklamowany w mediach laicki religioznawca ubolewał kiedyś, że w Piśmie Świętym nie ma mowy o kotach. Nie czytał go starannie, bo jednak mamy taką wzmiankę pod koniec Księgi Barucha. Przede wszystkim jednak uwaga ta ilustruje spaczony sposób czytania Biblii, polegający na tym, że szuka się w niej tego, co nam pasuje.

Zwierzęta złe i nieczyste

Reklama

Zwierzęta bywają niebezpieczne. Izraelici spotykali duże drapieżniki, lwy, które wówczas były na Bliskim Wschodzie dość liczne, a także niedźwiedzie. Śmiertelnie groźne były jadowite węże i skorpiony. Dla stad natomiast niebezpieczne były wilki. Wstręt budziły szakale i dzikie psy żywiące się padliną, a często ludzkimi trupami. To samo dotyczyło ptaków drapieżnych. Pewną obawę budziły stworzenia nocne, jak sowa albo hiena, m.in. z powodu wydawanych przez nie odgłosów.

Wszystkie te zwierzęta uważano za odrażające, nieczyste, a więc niezdatne do jedzenia. Najbardziej znane zwierzę nieczyste to, oczywiście, świnia. Budziła ona odrazę ze względu na to, co zjada, choć przyczynić się do tego mogły również szybsze psucie się mięsa z niej i obecność pasożytów.

Z tego wynikły potem nazbyt skomplikowane przepisy żydowskie co do pokarmów, które Jezus krytykował i których chrześcijanie nie przyjęli. Część z nich jednak miała sens praktyczny i nadal, choć niezupełnie świadomie, się ich przestrzega.

Dużym problemem były rozmaite szkodniki. Robactwo niszczyło zboże i inne plony. Myszy i szczury też wiele potrafią zepsuć; wiedziano, że szczury mogą roznosić zarazę. Najgorszą plagą była szarańcza. Chmary tych latających dużych świerszczy potrafią całkowicie zniszczyć duże obszary i spowodować głód. Skądinąd w starożytności jedzono te owady, zwykle w formie mączki, a biblijne przepisy na to pozwalały.

Symbolika zwierząt

Reklama

Nic więc dziwnego, że rozmaite drapieżniki i szkodniki stały się symbolem złych mocy. Szarańcza w fantastycznej formie występuje w Apokalipsie jako jedna z plag spadających na świat. Szatan w Księdze Rodzaju jest wężem. Może być też lwem: „Czuwajcie! Przeciwnik wasz, diabeł, jak lew ryczący krąży, szukając kogo pożreć” (1 P 5, 8). Z drugiej strony – zwycięski lew okazuje się symbolem Chrystusa (por. Ap 5, 5). Wilki przedstawiają ludzi drapieżnych i podstępnych.

Czasami nie tylko ludzie, ale i zwierzęta są narzędziami w ręku Boga i Jego wysłannikami. Kruki przynoszą chleb Eliaszowi na pustyni. Atak dzikich zwierząt czy klęska szarańczy mogą być karą Bożą. W baśniowej przypowieści oślica ostrzega zarozumiałego Balaama: „Juczne bydlę pozbawione mowy, przemówiwszy ludzkim głosem, powstrzymało głupotę proroka” (2 P 2, 16).

Występują też symboliczne opisy fantastycznych stworzeń, które są nazywane zwierzętami albo mają zwierzęce kształty, ale okazują się bytami anielskimi. Na Bliskim Wschodzie np. cheruby wyobrażano sobie jako skrzydlate byki. Cechy rozmaitych zwierząt mają cztery symboliczne istoty żywe adorujące Boga w Apokalipsie (por. Ap 4, 6-9).

2024-08-13 13:57

Ocena: +15 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Grzyby zabójcze dla psów

Niedziela Ogólnopolska 46/2020, str. 58

[ TEMATY ]

zwierzęta

Karol Porwich/Niedziela

Ostatnie dni to raj dla grzybiarzy. Wysoka wilgotność powietrza sprzyja wzrostowi grzybów, sprawiając, że w lesie jest ich bardzo dużo – zarówno jadalnych, jak i trujących.

Nie zapominajmy jednak, że grzyby rosną nie tylko w lesie. Znajdziemy je też na przydomowych trawnikach, w parkach, na klombach i w wielu innych miejscach. O ile w okresie jesiennym dużo mówi się w mediach o zatruciach grzybami u ludzi, to praktycznie wcale nie wspomina się o zatruciach nimi u zwierząt domowych. Tymczasem zatrucia takie zdarzają się często i dotyczą głównie psów, rzadko kotów. Psy, jako nieodłączni towarzysze naszych wycieczek do lasu, czasem z łakomstwa, czasem z ciekawości, czasem ze szczenięcej nieroztropności próbują różnych grzybów. Psy przyciąga niekiedy intensywny kolor grzyba, ale częściej jego zapach. Dotyczy to głównie psów, które są dokarmiane domowymi posiłkami, w których grzyby są przecież częstym dodatkiem. Zjedzenie przez psa grzyba jadalnego dla człowieka nie przysporzy mu większych kłopotów, gorzej jeśli pies zje grzyba trującego. Toksyny zawarte w grzybach trujących najczęściej działają: – neurotoksycznie, uszkadzając układ nerwowy, – hepatotoksycznie, uszkadzając wątrobę, – nefrotoksycznie, uszkadzając nerki.
CZYTAJ DALEJ

Zadanie maksymalistyczne

2025-05-27 14:43

Niedziela Ogólnopolska 22/2025, str. 20

[ TEMATY ]

homilia

ks. Dariusz Kowalczyk

Adobe Stock

Z wypiekami na twarzy kibice oczekują konferencji prasowych. Dowiadują się z nich, kto dostąpił zaszczytu reprezentowania klubu lub kraju podczas rozgrywek.

Trener wtajemnicza w zadania, które otrzymali powołani. Odsłania stopniowo tajniki systemu gry drużyny na dane spotkanie. Wyselekcjonowani zawodnicy doznają godziny chwały, znawcy tematu zaś skrupulatnie analizują, czy wybrany skład, opracowana strategia gry i taktyka pozwolą wygrać spotkanie. Celem jest sukces, czyli ekscytująca radość, dobra zabawa, sława, duma i pieniądze. Krok za tym idzie poprawa jakości sportowej drużyny, co skutkuje stawianiem jeszcze wyższych celów.
CZYTAJ DALEJ

Wystawa o “Helence”

2025-06-01 17:49

Ks. Łukasz Romańczuk

Wrocław - Zakrzów: Przez najbliższy tydzień, w kościele św. Jana Apostoła można oglądać wystawę poświęconą Sługi Bożej Helenie Kmieć. Dziś także przedstawicielka Fundacji Heleny Kmieć głosiła świadectwo o tej młodej dziewczynie zamordowanej 8 lat temu w Boliwii.

Helena Kmieć zginęła podczas misji w Boliwii. W miejscu śmierci Helenki, pamięta się o tej młodej dziewczynie z Polski - Od śmierci Helenki mija już 8 lat, ale jest ona coraz bardziej obecna w sercach tych, którzy jej nie spotkali ani nie poznali, ale słyszeli o jej pięknym i Bożym życiu - wskazywała prelegentka, dodając: - Helenkę poznałam po tych tragicznych wydarzeniach w Boliwii. Z czasem zaczęły spływać filmiki do Internetu, jak ewangelizuje na Dworcu Głównym we Wrocławiu, jak śpiewa w kościele, czy działa w wolontariacie misyjny. Wtedy pomyślałam, że ta dziewczyna ma taki piękny uśmiech, iskrę, która wypływa z jej prywatnej relacji z Panem Bogiem, codzienna modlitwa i życie w łasce uświęcającej. Helenka była bardzo szczęśliwą osobą i swoim świadectwem życia odmieniła moje życie i jest bardzo wiele osób, które się inspiruje jej postawą.
CZYTAJ DALEJ
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję