Diakoni stali to mężczyźni, również żonaci, którzy przyjmują święcenia pierwszego stopnia. Ich istotą jest służba wspólnocie Kościoła przez przepowiadanie Słowa, liturgię i miłość, czyli chrześcijańską Caritas, którą wyraża w miłości do ubogich i potrzebujących.

Diakon stały będzie mógł głosić homilię podczas Mszy św., przygotowywać do sakramentów, katechizować, prowadzić rekolekcje. Może również udzielać sakramentu chrztu, asystować przy zawieraniu związków małżeńskich, posługiwać także przy pogrzebie. Nie może sprawować Eucharystii, spowiadać i udzielać sakramentu namaszczenia chorych.

- Diakonem stałym może zostać nie tylko żonaty mężczyzna, ale także samotny. Tyle tylko, że wtedy decyduje się na celibat - wyjaśnia dyrektor Ośrodka Formacji Diakonów Stałych w Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej ks. Piotr Gałas, rektor Arcybiskupiego Wyższego Seminarium Duchownego w Szczecinie. - Jak i osoba, która żyje w małżeństwie, a zdecyduje się przyjąć sakrament święceń i być diakonem stałym w sytuacji wdowieństwa nie ma już możliwości wstąpić w kolejny związek małżeński - tłumaczy.

Kandydat nie musi kończyć studiów uniwersyteckich i mieć dyplomu z teologii. Zajęcia prowadzone są na cotygodniowych zjazdach.

- Formacja przygotowująca do diakonatu stałego od strony intelektualnej ma pewne znamiona formacji uniwersyteckiej. Są wykłady, zaliczenia, pewna forma egzaminów. Skoro diakoni mają pełnić posługę przepowiadania Słowa, koniecznym jest, by byli do tego dobrze przygotowani - dodaje ks. Gałas.

Diakonat stały został przywrócony w Kościele podczas Soboru Watykańskiego II. Dwa lata po zakończeniu soboru, w 1967 r. papież Paweł VI ogłosił ogólne normy przywrócenia w Kościele diakonatu stałego. 28 czerwca 1968 w katedrze w Kolonii świecenia diakonatu stałego otrzymało pierwszych pięciu żonatych mężczyzn. Obecnie na świecie w Kościele posługuje przeszło 43 tys. diakonów stałych.

W Polsce biskupi podjęli decyzję o wprowadzeniu diakonatu stałego w 2001 r. Na początku 2004 r. watykańska Kongregacja ds. Wychowania Katolickiego zatwierdziła dokument Konferencji Episkopatu Polski pt. "Wytyczne dotyczące formacji, życia i posługi diakonów stałych w Polsce".

Pierwszy ośrodek przygotowujący kandydatów do stałego diakonatu powołał do istnienia w Przysieku pod Toruniem w 2005 r. ordynariusz toruński bp Andrzej Suski. Pierwsze święcenia odbyły się 6 czerwca 2008 r. w Toruniu. Otrzymał je Tomasz Chmielewski z rąk bp. Andrzeja Suskiego.

Obecnie w strukturach diecezjalnych w Polsce posługuje 13 diakonów stałych, a kolejni zostaną wyświęceni we wrześniu br.