Dzień po uroczystości Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, 16 sierpnia 2018 r., do anielskiego chóru Bóg powołał Arethę Franklin – jeden z najpiękniejszych głosów soulu i całej muzyki rozrywkowej. Odeszła po długiej chorobie
Urodzona w 1942 r. artystka wyrastała w duchu wiary (ojciec był pastorem) oraz w domu pełnym muzyki (matka była pianistką i śpiewaczką). Swoje pierwsze kroki – jak to często bywa w środowiskach czarnoskórych Amerykanów – stawiała w kościelnych chórach gospel, a już jako 14-latka miała kontrakt płytowy. Jej kariera nabrała szybkości raptem 2 lata później, a kolejne piosenki trafiały na szczyty list przebojów.
Reklama
Tak ikoniczne hity jak „Respect”, „(You Make Me Feel Like) a Natural Woman”, „Day Dreaming”, „Jump to It”, „Freeway of Love” czy „A Rose is Still a Rose” – to dzisiaj kamienie milowe soulu i rhythm and bluesa (R’n’B). Pisząc o Królowej Soulu, bo tak ją określano, doceniając jej kunszt i styl, nie sposób przemilczeć piosenki „I Say a Little Prayer” – de facto modlitwy, którą artystka werbalizowała swoją wiarę i oddanie Bogu. Sama nieraz podkreślała, że właśnie dzięki wierze wyprostowała niezwykle pozawijane drogi własnego losu (bardzo wczesne macierzyństwo, alkoholizm, narkotyki, brak szczęścia do życiowych partnerów) i dodawała, że to modlitwa sprawiała, iż uciekając się pod opiekę Pana, mimo ciężkiej choroby, przeżyła ponad 7 lat. Stało się tak, mimo wyroku lekarzy, którzy określili jej przypadek raka za nieuleczalny, nieoperowalny i dawali jej tylko kilka miesięcy życia. Co ciekawe, ta nominowana 44 razy do nagrody Grammy artystka (18 razy otrzymała ten najważniejszy muzyczny laur) stawiała czoła chorobie, wpadając w wir pracy. Praktycznie nigdy nie odmówiła występu w ramach jakiegoś charytatywnego koncertu, wspierała rozmaite działania na rzecz potrzebujących (na zdjęciu na s. 28: jej ostatni występ w listopadzie 2017 r.). Nic dziwnego, że osoba tak charyzmatyczna, której życie płynęło po pięciolinii, wywierała silne piętno na artystów z całego świata. Człowiekiem, który w Polsce jest chyba największym fanem, ale i epigonem sztuki Amerykanki, jest Mietek Szcześniak. Specjalnie dla Czytelników „Niedzieli” poprosiłem tego najwybitniejszego wokalistę polskiego soulu i R’n’B o piękne świadectwo. Oto jego słowa o Artystce:
„Lata siedemdziesiąte, mieszkanie w bloku w moim rodzinnym Kaliszu, komuna. Mam kilkanaście lat. Książki, kino i radio – to moje półotwarte okna na świat. Któregoś dnia w radiu zapowiedź odtworzenia dwupłytowego albumu nagranego w czarnym kościele. Chór, band i charyzmatyczna wokalistka – Aretha Franklin. Magnetyczna atmosfera «żywego» nagrania wciągnęła mnie natychmiast. Nie mogłem stać ani siedzieć. Musiałem, wzruszony i zahipnotyzowany, położyć się i zamknąć oczy. Towarzyszyłem, z pasją odkrywcy, nieznanej i zachwycającej rzeczywistości. Wędrowałem po dźwiękach, barwach głosów, ekspresji, rytmach, wyszukanych podziałach, frazach, aranżacjach, zachwycony egzotycznym bogactwem. Byłem wdzięczny światu, Bogu, ludziom, że istnieją taka wrażliwość, umiejętności, taki konkret – taka muzyka. Zachwyt pozostał. Aretha jest ikoną, choć czasy, mody i new soul dystansują się od jej estetyki, dynamiki i ekspresji. Wychowały się na niej pokolenia, na całym świecie, również w Kaliszu... Siła talentu jednego człowieka jest spektakularna. Miss Franklin stawała mi się jeszcze bliższa, kiedy słuchałem anegdot z jej prywatnego życia. Pracuję w Los Angeles nad płytą z czarnoskórymi chórzystami z Life Choir, który wielokrotnie z nią występował. I z H.B. Barnumem, przez wiele lat kierownikiem muzycznym jej bandu, dziś szefem Life Choir. Mieliśmy nadzieję, że zaśpiewa z nami... Płyta, o której mówię, będzie zadedykowana naszej Królowej. Aretha Franklin zmieniła i nadal zmienia moje życie, bez krztyny przesady. Kiedyś opowiem wam o tym więcej”.
„Odmawiam krótką modlitwę dla Ciebie. W chwili, kiedy się budzę, zanim zrobię makijaż, odmówię krótką modlitwę dla Ciebie. Gdy czeszę teraz włosy i zastanawiam się, jaką sukienkę założyć, odmawiam krótką modlitwę dla Ciebie” („I Say a Little Prayer”, fragment, tłumaczenie autora).
Liturgia Niedzieli Męki Pańskiej rozpoczęła w najważniejszy czas w roku liturgicznego – Wielki Tydzień. W katedrze świdnickiej uroczystościom 13 kwietnia przewodniczył bp Marek Mendyk, który nie tylko celebrował Eucharystię, ale także wygłosił homilię, zachęcając wiernych do osobistej odpowiedzi na pytanie o tożsamość Chrystusa.
Uroczysta liturgia rozpoczęła się w głównej nawie świątyni, gdzie pasterz diecezji poświęcił przyniesione przez wiernych palmy. Po odczytaniu Ewangelii o wjeździe Jezusa do Jerozolimy, procesja liturgiczna ruszyła w stronę ołtarza. W czasie Mszy Świętej opis Męki Pańskiej odczytali alumni roku propedeutycznego wraz z diakonem Akselem Mizerą. A liturgię ubogacił katedralny chór Tactus Sonus.
Szósta niedziela Wielkiego Postu nazywana jest Niedzielą Palmową,
czyli Męki Pańskiej, i rozpoczyna obchody Wielkiego Tygodnia.
W ciągu
wieków otrzymywała różne określenia: Dominica in palmis, Hebdomada
VI die Dominica, Dominica indulgentiae, Dominica Hosanna, Mała Pascha,
Dominica in autentica. Niemniej, była zawsze niedzielą przygotowującą
do Paschy Pana. Liturgia Kościoła wspomina tego dnia uroczysty wjazd
Pana Jezusa do Jerozolimy, o którym mówią wszyscy czterej Ewangeliści (
por. Mt 21, 1-10; Mk 11, 1-11; Łk 19, 29-40; J 12, 12-19), a także
rozważa Jego Mękę.
To właśnie w Niedzielę Palmową ma miejsce obrzęd poświęcenia
palm i uroczysta procesja do kościoła. Zwyczaj święcenia palm pojawił
się ok. VII w. na terenach dzisiejszej Francji. Z kolei procesja
wzięła swój początek z Ziemi Świętej. To właśnie Kościół w Jerozolimie
starał się jak najdokładniej "powtarzać" wydarzenia z życia Pana
Jezusa. W IV w. istniała już procesja z Betanii do Jerozolimy, co
poświadcza Egeria. Według jej wspomnień patriarcha wsiadał na oślicę
i wjeżdżał do Świętego Miasta, zaś zgromadzeni wierni, witając go
w radości i w uniesieniu, ścielili przed nim swoje płaszcze i palmy.
Następnie wszyscy udawali się do bazyliki Anastasis (Zmartwychwstania),
gdzie sprawowano uroczystą liturgię. Owa procesja rozpowszechniła
się w całym Kościele mniej więcej do XI w. W Rzymie szósta niedziela
Przygotowania Paschalnego była początkowo wyłącznie Niedzielą Męki
Pańskiej, kiedy to uroczyście śpiewano Pasję. Dopiero w IX w. do
liturgii rzymskiej wszedł jerozolimski zwyczaj procesji upamiętniającej
wjazd Pana Jezusa do Jerusalem. Obie tradycje szybko się połączyły,
dając liturgii Niedzieli Palmowej podwójny charakter (wjazd i Męka)
. Przy czym, w różnych Kościołach lokalnych owe procesje przyjmowały
rozmaite formy: biskup szedł piechotą lub jechał na osiołku, niesiono
ozdobiony palmami krzyż, księgę Ewangelii, a nawet i Najświętszy
Sakrament. Pierwszą udokumentowaną wzmiankę o procesji w Niedzielę
Palmową przekazuje nam Teodulf z Orleanu (+ 821). Niektóre też przekazy
zaświadczają, że tego dnia biskupom przysługiwało prawo uwalniania
więźniów (czyżby nawiązanie do gestu Piłata?).
Dzisiaj odnowiona liturgia zaleca, aby wierni w Niedzielę
Męki Pańskiej zgromadzili się przed kościołem (zaleca, nie nakazuje),
gdzie powinno odbyć się poświęcenie palm, odczytanie perykopy ewangelicznej
o wjeździe Pana Jezusa do Jerozolimy i uroczysta procesja do kościoła.
Podczas każdej Mszy św., zgodnie z wielowiekową tradycją czyta się
opis Męki Pańskiej (według relacji Mateusza, Marka lub Łukasza -
Ewangelię św. Jana odczytuje się w Wielki Piątek). W Polsce istniał
kiedyś zwyczaj, że kapłan idący na czele procesji trzykrotnie pukał
do zamkniętych drzwi kościoła, aż mu otworzono. Miało to symbolizować,
iż Męka Zbawiciela na krzyżu otwarła nam bramy nieba. Inne źródła
przekazują, że celebrans uderzał poświęconą palmą leżący na ziemi
w kościele krzyż, po czym unosił go do góry i śpiewał: "Witaj krzyżu,
nadziejo nasza!".
Niegdyś Niedzielę Palmową na naszych ziemiach nazywano
Kwietnią. W Krakowie (od XVI w.) urządzano uroczystą centralną procesję
do kościoła Mariackiego z figurką Pana Jezusa przymocowaną do osiołka.
Oto jak wspomina to Mikołaj Rey: "W Kwietnią kto bagniątka (bazi)
nie połknął, a będowego (dębowego) Chrystusa do miasta nie doprowadził,
to już dusznego zbawienia nie otrzymał (...). Uderzano się także
gałązkami palmowymi (wierzbowymi), by rozkwitająca, pulsująca życiem
wiosny witka udzieliła mocy, siły i nowej młodości". Zresztą do dnia
dzisiejszego najlepszym lekarstwem na wszelkie choroby gardła według
naszych dziadków jest właśnie bazia z poświęconej palmy, którą należy
połknąć. Owe poświęcone palmy zanoszą dziś wierni do domów i zawieszają
najczęściej pod krzyżem. Ma to z jednej strony przypominać zwycięstwo
Chrystusa, a z drugiej wypraszać Boże błogosławieństwo dla domowników.
Popiół zaś z tych palm w następnym roku zostanie poświęcony i użyty
w obrzędzie Środy Popielcowej.
Niedziela Palmowa, czyli Męki Pańskiej, wprowadza nas
coraz bardziej w nastrój Świąt Paschalnych. Kościół zachęca, aby
nie ograniczać się tylko do radosnego wymachiwania palmami i krzyku: "
Hosanna Synowi Dawidowemu!", ale wskazuje drogę jeszcze dalszą -
ku Wieczernikowi, gdzie "chleb z nieba zstąpił". Potem wprowadza
w ciemny ogród Getsemani, pozwala odczuć dramat Jezusa uwięzionego
i opuszczonego, daje zasmakować Jego cierpienie w pretorium Piłata
i odrzucenie przez człowieka. Wreszcie zachęca, aby pójść dalej,
aż na sam szczyt Golgoty i wytrwać do końca. Chrześcijanin nie może
obojętnie przejść wobec wiszącego na krzyżu Chrystusa, musi zostać
do końca, aż się wszystko wypełni... Musi potem pomóc zdjąć Go z
krzyża i mieć odwagę spojrzeć w oczy Matce trzymającej na rękach
ciało Syna, by na końcu wreszcie zatoczyć ciężki kamień na Grób.
A potem już tylko pozostaje mu czekać na tę Wielką Noc... To właśnie
daje nam Wielki Tydzień, rozpoczynający się Niedzielą Palmową. Wejdźmy
zatem uczciwie w Misterium naszego Pana Jezusa Chrystusa...
Tradycyjny konkurs palm wielkanocnych w Lipnicy Murowanej
Wysoka na ponad 28 metrów palma wykonana przez Daniela Drąga i jego rodzinę zwyciężyła w tradycyjnym konkursie palm w Lipnicy Murowanej. W tym roku komisja wybierała najpiękniejsze spośród 61 zgłoszonych prac.
Lipnicki konkurs palm od ponad 60 lat odbywa się na tamtejszym rynku w Niedzielę Palmową. Autorzy dzieł przynoszą tego dnia barwne, wiklinowe, liczące nawet kilkadziesiąt metrów wysokości prace. Zwycięska palma z 2019 roku ustanowiła nowy rekord imprezy – mierzyła 37 metrów i 78 centymetrów.
W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.