W 60. rocznicę węgierskiego października 1956 r. odsłonięto w Szczecinie na Jasnych Błoniach 9 grudnia pomnik „Chłopca z Pesztu” (dzielnica Budapesztu). Drugi taki sam odsłonięto wcześniej na Węgrzech, w budapeszteńskiej dzielnicy Csepel, w październiku ubiegłego roku.

Dlaczego w Szczecinie? Było to bowiem podziękowanie za naszą (szczecińską) pomoc oraz zbiórkę pieniędzy, leków, środków opatrunkowych i trwałej żywności dla ofiar budapeszteńskich wydarzeń 1956 r. Mieszkańcy naszego miasta odpowiedzieli na apel Węgierskiego Czerwonego Krzyża, proszącego o dostarczenie krwi dla tych samych. Odzew był olbrzymi. W całej Polsce zgłosiło się wówczas 12 tys. osób chcących oddać potrzebującym swoją krew.

30 października pod hasłem „Polak – Węgier dwa bratanki” „Kurier Szczeciński” rozpoczął zbiórkę darów. Podobną akcję ogłosił również „Głos Szczeciński”. Następnego dnia w obu redakcjach zrobiło się tłoczno. Główny transport Węgrom w potrzebie wyruszył ze Szczecina 3 ciężarówkami 17 grudnia wieczorem sprzed siedziby Komitetu Pomocy Węgrom przy al. Wojska Polskiego.

* * *

Pomnik „Chłopca z Pesztu” w Szczecinie, powstały z inicjatywy posła Zgromadzenia Narodowego Wegier – Szilarda Nemetha, ufundowała Rada XXI budapeszteńskiej dzielnicy Csepel na znak solidarności i wdzięczności narodu węgierskiego za pomoc Szczecina okazaną jej mieszkańcom. Tego samego też dnia na pl. Solidarności odbyło się otwarcie wystawy pt. „1956. Polska – Węgry. historia i pamięć”, a wieczorem w Filharmonii im. M. Karłowicza miał miejsce koncert symfoniczny „Gergely Bogányi gra Chopina”. Wcześniej premierowo wyświetlono też film „Szczecin – Budapeszt 1956” (wyprodukowany na zlecenie Oddziału IPN w Szczecinie), wprowadzający w historyczne już wydarzenia z roku 1956, ze szczególnym uwzględnieniem wątku szczecińskiego. Dodatkowo też na zlecenie Oddziału IPN w Szczecinie została przygotowana pamiątkowa ulotka, którą rozdawano gościom koncertu.

Na tablicy informacyjnej znajdującej się przed pomnikiem na Jasnych Błoniach czytamy, iż nawiązuje on „do wydarzeń Rewolucji Węgierskiej z przełomu października i listopada 1956 r., w trakcie której Węgrzy podjęli walkę zbrojną, żądając demokratyzacji życia politycznego, suwerenności i niepodległości kraju. Powstanie narodowe zostało krwawo stłumione przez wojska sowieckie. W walkach zginęło ok. 2700 Węgrów, 19 tys. zostało rannych, zaś niemal 200 tys. musiało uciekać z kraju. Ponad 22 tys. osób osadzono w więzieniach, a ok. 225 stracono. Jesienią 1956 r. Polacy w geście solidarności zaangażowali się w pomoc narodowi węgierskiemu, przekazując krew, medykamenty, żywność i artykuły pierwszej potrzeby. Dary ze Szczecina przekazano do robotniczego Csepel – XXI dzielnicy Budapesztu. Na pamiątkę tego wydarzenia polskie i węgierskie władze samorządowe w 2016 r. ustawiły bliźniacze pomniki w Szczecinie i Csepel”.

Koszt realizacji pomnika „Chłopca z Pesztu” poniosła strona węgierska.