Reklama

Sanktuaria

Najświętsza Maryja Panna z Wysocic

Niedziela kielecka 13/2015, str. 4-5

[ TEMATY ]

sanktuarium

WD

Obraz Matki Bożej z Wysocic

Obraz Matki Bożej z Wysocic

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wizyta w kościele pw. św. Mikołaja w Wysocicach, ukrytym pośród pagórków Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej zostaje na zawsze w pamięci. Przekraczając próg świątyni, przenosimy się w tajemniczą przestrzeń sacrum, przesiąkniętą wielowiekową i niezwykłą historią. Mówi nam o tym każdy kamień, niemal każdy dobrze zachowany detal, najbardziej jednak romańskie założenia architektoniczne, będące świadectwem kunsztu średniowiecznych budowniczych. W murach tego kościoła znajduje się słynący łaskami obraz Matki Bożej Wysocickiej z pierwszej połowy XVII wieku.

Z fundacji Iwo Odrowąża

Wieś Wysocice pojawia się w dokumencie Bolesława Wstydliwego z 1252 r. Wysocice należały do rodu Odrowążów już w 1257 r. Fundację obecnego kościoła pw. św. Mikołaja w XIII wieku przypisuje się często Iwo Odrowążowi, późniejszemu biskupowi. Według niektórych historyków był to pierwszy kościół grodowy typu obronnego na ziemiach polskich. Pierwszą informację o kościele spotykamy w źródłach z 1326 r. Od 1335 r. Wysocice były siedzibą dekanatu przeniesionego z Prandocina. Kościół mieli wznosić sprowadzeni przez Iwo Odrowąża spod Wiednia budowniczowie, dobrze znający arkana tej sztuki. Po śmierci fundatora, budowlę dokończył być może Mikołaj Ostojczyk, właściciel sąsiedniej osady. Na ten fakt wskazuje wezwanie świątyni i umieszczony na węgarze portalu znak rodowy Ostoja.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Kościół wzniesiono z wapiennych, kwadratowych ciosów. Świątynia jest jednonawowa z prezbiterium zamkniętym absydą. Od strony zachodniej usytuowano wysoką wieżę z biforiami, zwieńczoną dużo później barokowym hełmem. Kościół od początku miał charakter obronny. Świadczy o tym także kwadratowa wieża z otworami strzelniczymi. W wieży na pierwszym piętrze znajduje się oryginalna i rzadko spotykana sklepiona krzyżowo empora (rodzaj galerii) z absydą otwartą w kierunku wnętrza nawy i ozdobioną potrójnym oknem. Na najwyższej kondygnacji znajdują się cztery bliźniacze okienka podzielone kolumienkami – biforia. Na wieży znajdują się trzy dzwony, najstarszy z 1530 r.

Świątyni na szczęście nie zniszczyły wojenne zawieruchy. Dziś należy do najstarszych i najlepiej w Polsce zachowanych wiejskich kościółków romańskich typu obronnego i grupy grodowych kościołów jednonawowych z emporami zachodnimi. W XVIII w. do kościoła dobudowano zakrystię, w 1779 dano nowy strop, w XIX w. – kruchtę. W 1956 r. w absydzie pod wieloma warstwami odkryto m.in. niewyraźną, dawną polichromię.

Perła romanizmu

Kościół może poszczycić się dobrze zachowanym południowym kamiennym portalem. Posiada on trójlistne obramienie. Tympanon zdobiony jest wieloma płaskorzeźbami bogatymi w symbolikę. W centrum tympanonu – Chrystus Zmartwychwstały pokazany bez brody, który depcze potwory o rybich kształtach swoimi stopami, bądź trzyma stopy na dwóch delfinach. Z prawej strony scena narodzenia Jezusa. Przedstawiona jest leżąca Maryja, na drugim planie Jezus oraz wół i osioł. Z lewej strony do Jezusa klęczące postaci – być może św. Norberta i św. Mikołaja trzymającego kielich w ręku. We wnętrzu znajduje się kilka zabytkowych elementów wystroju: m.in. gotycka, pięknie zdobiona ambona z końca XV w., XVII-wieczny chór muzyczny, tablice epitafijne. W bocznym ołtarzu zobaczymy późnorenesansowy tryptyk z obrazem św. Anny Samotrzeć. Artysta reprezentował tzw. szkołę krakowską. Po lewej stronie – ołtarz z obrazem Jezusa Miłosiernego.

Reklama

W latach 1565-1613, kiedy dziedzicem był Jan Płaza z Mstyczowa, starosta lubaczowski kościół zajęli protestanci i uczynili tutaj zbór. Świątynię pozbawili wszelkich ozdób. Elżbieta Wołłowiczowa, podskarbina litewska – kolejna dziedziczka dóbr w Wysocicach, przywróciła kościół katolikom i odnowiła świątynię. 25 listopada kościół ponownie poświęcił bp Tomasz Oborski, sufragan krakowski.

Kult Matki Bożej Wysocickiej

Reklama

Cudowny obraz Najświętszej Maryi Panny z I połowy XVII wieku znajduje się w ołtarzu głównym wykonanym ze stiuku bogato zdobionego płaskorzeźbami. Obraz wykonano farbą olejną na płótnie na wzór Jasnogórskiej Ikony. Maryja ma dwa cięcia na twarzy. Obraz oprawiono w złoconą, drewnianą ramę, która jest podtrzymywana przez aniołów naturalnej wielkości. Kilku mniejszych otacza ramę. Górna część wyobraża Boga Ojca otoczonego główkami cherubinów. Po bokach głównego ołtarza ustawione były figury dwóch świętych papieży i dwóch biskupów. Na początku XVIII wieku obraz przeniesiono do specjalnie wybudowanego ołtarza z drewna modrzewiowego. „Nierozważny rządca zakrył całą gipsaturę drewnianym o 2 kolumnach złoconym ołtarzem” – komentował ks. Jan Wiśniewski w swoim opracowaniu. Ołtarz ten ustawiono przed stiukowym, w prezbiterium. Wizerunek Matki Bożej i Dzieciątka przykryto srebrną sukienką, a skronie przyozdobiono koronami. W latach 1956-57 znowu przeniesiono obraz do dawnego stiukowego ołtarza, po jego uprzedniej restauracji. W tym samym okresie usunięto sukienki z obrazu. W 1960 r. przeprowadzono renowację obrazu. Badania historyków sztuki potwierdziły, że obraz został przemalowany wcześniej na sposób późnobarokowy. Oblicze Madonny artysta upodobnił do MB Częstochowskiej. Trudno dziś potwierdzić przypuszczenia o momencie rozpoczęcia kultu. Najczęściej mówi się o XIII wieku. Czy był już wtedy tutaj obraz? Nie wiadomo. Jednak na fakt istnienia kultu maryjnego od XIII wieku wskazuje szczególna i tajemnicza rzeźba Matki Bożej na wzór bizantyjski. Zobaczymy ją nad absydą na zewnętrznej stronie murów. Kamienna, oryginalna rzeźba Matki Bożej tzw. tronującej z Dzieciątkiem umieszczona jest formie romboidalnej. W prawej ręce Madonna trzyma jabłko– symbol władzy królewskiej, na lewej – Dzieciątko.

Ratowała od chorób i nieszczęść

Kult Matki Bożej Wysocickiej rozwijał się najbardziej w I połowie XVIII wieku. Obok obrazu pojawiły się liczne wota, które można zobaczyć również dziś. 28 września 1727 r. przy parafii powstało Arcybractwo Różańca Świętego Najświętszego Imienia Jezus i Najświętszej Maryi Panny. Ustanowiony za zgodą Stolicy Apostolskiej na 1 października, w święto Matki Bożej Różańcowej, odpust był zawsze dniem, kiedy licznie gromadzili się parafianie i mieszkańcy okolicznych miejscowości. Ks. Jan Wiśniewski wspomina, że w „księgach były wzmianki, że wiele osób zostało cudownie uleczonych od śmiertelnych lub ciężkich chorób za przyczyną Najświętszej Maryi Panny w Wysocicach. Między nimi Tomasz Ujejski, biskup kijowski, opat płocki, „został uzdrowiony od gwałtownego bólu zębów i złożył votum z zębem”. Większość jednak wotów nie przetrwała. W 1779 r. za pozwoleniem konsystorza 60 wotów zostało sprzedanych na remont i odbudowę kościoła. „Obecnie jest kilka wotów, między innymi od Zofii Bieżyńskiej, ksieni Imbramowickiej. Jednak kto i kiedy uznał obraz za cudowny – nie wiadomo. Inwentarz mówi, że obraz od kilkuset lat cudami słynie” – napisał. W innym miejscu przywołał świadectwo z miejscowych akt. „Dnia 26 września 1868 r. dziecko Kacpra i Marjanny Zielińskich było prawie konające, w tym dniu odprawiono wotywę przed obrazem NMP i zaraz zostało uzdrowione. W 1865, 1866 dziękuje Maryi z Wysocic Marcin Nitela ze wsi Żarnowicy za uwolnienie od wojska za Jej łaską. To samo Jędrzej Celibau z Żarnowicy i w 1868 r. Magowski z Żarnowicy. Wojciech Wilk z Gołyszyna jako wotum kupił Resurekcję do kościoła”.

Maryja ochroniła również ludność od zarazy. „W 1873 r. w czerwcu w okolicy szerzyła się cholera. Ludność wysocickiej parafii z wiarą błagała Najświętszej Maryi Panny o oddalenie nieszczęścia i w parafii nikt nie umarł” – zapisał autor.

2015-03-26 11:43

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Licheń

Sanktuarium Bolesnej Królowej Polski położone jest w diecezji włocławskiej, 10 km od Konina. Jest jednym z najbardziej dynamicznie rozwijających się ośrodków pielgrzymkowych w Polsce. W ostatnich latach rejestruje się tutaj 1,5-2 mln pielgrzymów z całej Polski, a także z zagranicy. Opiekunami sanktuarium są księża marianie. W połowie września w Licheniu zostanie beatyfikowany założyciel zgromadzenia sługa Boży Stanisław Papczyński. Początki ośrodka związane są z osobą Tomasza Kłossowskiego oraz ubogiego pasterza Mikołaja Sikatki. Kłossowskiemu, rannemu w bitwie narodów pod Lipskiem w 1813 r., ukazała się Matka Boża z białym orłem na piersi. Maryja obiecała mu wówczas powrót do zdrowia i poprosiła, aby w swych rodzinnych stronach w publicznym miejscu umieścił obraz z Jej wizerunkiem. Prośbę tę Kłossowski spełnił dopiero w 1844 r., kiedy to po wieloletnich poszukiwaniach odnalazł we wsi Lgota w pobliżu Częstochowy obraz odpowiadający wizerunkowi Maryi z widzenia pod Lipskiem. Niewielki obrazek Kłossowski umieścił w kapliczce w grąblińskim lesie, 2 km od Lichenia. Tutaj w latach 1850-52 pasterzowi Mikołajowi ukazywała się Matka Boża, wzywając do pokuty i nawrócenia. Maryja przepowiedziała też powstanie w przyszłości w tym miejscu dużego sanktuarium. Po epidemii cholery (1852 r.) w związku z licznymi nawróceniami miejscowa ludność uznała obraz za cudowny. 29 września 1852 r. uroczyście przeniesiono obraz do kościoła w Licheniu. Po upadku powstania styczniowego znajdujące się na obrazie elementy patriotyczne w obawie przed restrykcjami ze strony zaborców zostały zasłonięte. Bardzo trudnym okresem w dziejach sanktuarium był czas II wojny światowej. W kościele urządzono wówczas obóz szkoleniowy dla młodzieży niemieckiej. Cudowny obraz wywieziono do pobliskiego Malińca, skąd powrócił w 1945 r. Do Lichenia w 1949 r. przybyli marianie. Z sanktuarium licheńskim silnie związany był Prymas Tysiąclecia kard. Stefan Wyszyński. Przebywał tu jeszcze jako kleryk i miał tutaj doznać szczególnej łaski uzdrowienia z otwartej gruźlicy. W 1967 r. w ramach obchodów Millennium Chrztu Polski kard. Wyszyński koronował cudowny obraz w obecności 150 tys. pielgrzymów. Korona była darem papieża Pawła VI, który nadał obrazowi tytuł Bolesnej Królowej Polski. Papież przyznał też sanktuarium odpust zupełny na każdy dzień roku. W 1999 r. sanktuarium nawiedził Jan Paweł II. Wielkie zasługi dla rozwoju ośrodka ma także wieloletni jego kustosz ks. Eugeniusz Makulski. To z jego inicjatywy w latach 1979-83 wybudowano Golgotę z Drogą Krzyżową, rozpoczęto też budowę ogromnej bazyliki - największej świątyni w Polsce. Bazylika może pomieścić 30 tys. osób, jest to budowla monumentalna, pięcionawowa z centralną kopułą. Wyglądem i wystrojem ma przypominać falujący łan zboża. Została konsekrowana 12 czerwca 2004 r. Zgodnie z decyzją Episkopatu Polski, stanowi wotum polskiego Kościoła katolickiego na Wielki Jubileusz Narodzenia Chrystusa. W dzwonnicy znajduje się odlany we Włoszech dzwon Maryi Bogarodzicy o wadze 14,7 ton (serce - 300 kg), największy dzwon w naszym kraju. Cudowny obraz Matki Bożej Licheńskiej stanowi XVIII-wieczną kopię obrazu Matki Bożej Rokitniańskiej. W 2006 roku został uroczyście przeniesiony z kościoła św. Doroty do bazyliki i umieszczony w ołtarzu głównym. Co roku w Licheniu odbywają się pielgrzymki sołtysów z całej Polski, prężnie działa również ruch trzeźwościowy. Jako owoc pielgrzymki papieskiej w 1999 r. powstało Centrum Pomocy Rodzinie i Osobom Uzależnionym; organizowane są też Ogólnopolskie Spotkania Trzeźwościowe. Co miesiąc z Konina wyrusza do Lichenia piesza pielgrzymka pokutna. Do dyspozycji pielgrzymów zostały oddane dwa domy pielgrzyma: Arka i Betania. Uroczyście obchodzone są odpusty: Najświętszej Maryi Panny Licheńskiej (2 lipca), Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (15 sierpnia), Matki Bożej Bolesnej (15 września) i Matki Bożej Różańcowej (7 października).
CZYTAJ DALEJ

Papież do premiera Izraela: najwyższą cenę płacą w tej wojnie dzieci, osoby starsze i chore

2025-07-18 15:04

[ TEMATY ]

Izrael

Papież Leon XIV

Vatican Media

Benjamin Netanyahu zadzwonił dziś rano do Leona XIV, dzień po izraelskim ataku na parafię Świętej Rodziny w Gazie. Papież ponownie wyraził swoją troskę w związku z „dramatyczną sytuacją humanitarną” w Strefie Gazy, a także podkreślił pilną potrzebę ochrony miejsc kultu oraz wszystkich mieszkańców Palestyny i Izraela.

Rano Ojciec Święty Leon XIV odebrał w swojej rezydencji w Castel Gandolfo telefon od Benjamina Netanjahu, premiera Izraela, po wczorajszym ataku zbrojnym armii izraelskiej, który uderzył w kościół Świętej Rodziny w Gazie, zabijając trzy osoby i raniąc kilka innych, w tym niektóre ciężko.
CZYTAJ DALEJ

Jasnogórska wieża nie tylko dla odważnych

2025-07-18 16:52

[ TEMATY ]

Jasna Góra

wieża

BPJG

Jasnogórska wieża

Jasnogórska wieża

Ma ponad 106 metrów wysokości i prowadzi na nią ponad pół tysiąca schodów.

Wieża jasnogórska w okresie letnim dostępna jest dla zwiedzających codziennie od godz. 8:00-16:00. Pielgrzymi nawet ci, którzy mają lęk wysokości podejmują trud i zapewniają, że widok z góry zapiera dech w piersiach.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję