Reklama

Zarys historii diecezji lubelskiej (1)

Organizacja kościelna na ziemiach diecezji lubelskiej przed 1805 r.

W związku z rozpoczęciem przygotowań do obchodów dwóchsetlecia istnienia diecezji lubelskiej (1805-2005) rozpoczynamy publikację cyklu artykułów na temat jej historii. Z pewnością nie wyczerpią one całości tematyki. Celem podstawowym jednak jest przybliżenie, chociaż w zarysie, historii Kościoła na Lubelszczyźnie.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W granicach obecnej diecezji lubelskiej znalazły się tereny należące wcześniej do diecezji chełmskiej, jak również krakowskiej (archidiakonat lubelski). Z tego też względu, mówiąc o początkach diecezji powstałej w 1805 r., należy nawiązać do tych dwóch dawniej funkcjonujących jednostek administracji kościelnej. W pewnym sensie można powiedzieć, że diecezja lubelska jest kontynuacją diecezji chełmskiej.

Diecezja chełmska

Diecezja chełmska, a uściślając organizacja kościoła łacińskiego na ziemi chełmskiej, swoimi początkami sięga drugiej połowy XIV w., tj. czasów panowania Kazimierza Wielkiego. Na jego wniosek papież Innocenty IV mianował biskupem chełmskim franciszkanina Tomasza z Sienne (20 maja 1359 r.). Biskup nie mógł objąć diecezji, ponieważ nie była ona jeszcze prawnie erygowana, ani nie posiadała odpowiedniego uposażenia. Uroczysta bulla Grzegorza XI Debitum prastoralis offici z 13 lutego 1375 r. prawnie sankcjonowała istnienie nowej diecezji, ale dopiero uposażenia nadane przez Władysława Jagiełłę w 1417 r., powiększone następnie przez kolejnych Jagiellonów, pozwoliły na prawidłowe funkcjonowanie diecezji. Głównym organizatorem administracji diecezjalnej był mianowany przez Władysława Jagiełłę w 1417 r. Jan Biskupiec z zakonu dominikańskiego. Rozbudował on sieć parafialną, sprowadził dominikanów do Hrubieszowa i Horodła. Początkowo siedzibą diecezji był Halicz, Lwów, a następnie Chełm, z którego w 1490 r. stolica diecezji została przeniesiona do Krasnegostawu. W diecezji były dwie kapituły: katedralna - założona po 1492 r. przez Jana Biskupca, dotowana przez Jagiellonów oraz kolegiacka w Zamościu - erygowana w 1594 r. przez Klemensa VIII, a wspierana przez kanclerza Jana Zamojskiego. Diecezja obejmowała swoimi granicami ziemię chełmską, niemal całe województwo bełzkie, jak również część województwa lubelskiego i wołyńskiego. Układ ten przetrwał, z niewielkimi zmianami, do końca XVIII w., tj. do czasów rozbiorów, co w przypadku diecezji chełmskiej przyczyniło się do jej likwidacji.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Diecezja krakowska (Archidiakonat Lubelski)

Diecezja krakowska do XVIII w. należała do największej w Europie, jej północne granice to ziemia lubelska i łukowska. W XII w. została podzielona na tzw. archidiakonaty, m.in. wtedy powstał archidiakonat lubelski (pierwsza wzmianka źródłowa pochodzi z 1198 r.). Siedzibą archidiakona był Lublin z kościołem św. Michała na Starym Mieście, który spełniał ważną funkcję w życiu religijnym całego okręgu. Przy nim gromadziły się liczne bractwa i stowarzyszenia, a jego znaczenie wzrosło jeszcze od 1574 r., kiedy to biskup krakowski erygował tutaj kapitułę kolegiacką. W archidiakonacie lubelskim znaczny wkład w duszpasterstwo obok księży diecezjalnych wniosły zakony, m.in.: franciszkanie, bernardyni, kapucyni, dominikanie, karmelici, pijarzy i jezuici. Najstarsze parafie powstawały w tej części diecezji najprawdopodobniej już w XI w. Stały wzrost liczby parafii miał miejsce w XIV i XV w., by w następnym stuleciu ustabilizować zasadniczą sieć parafialną, która nie uległa większym zmianom aż do końca istnienia archidiakonatu w wieku XVIII.
Na wyżej zarysowanej podbudowie terytorialnej, a nade wszystko administracyjnej strukturze kościoła, powstała na początku XIX w. diecezja lubelska.

Cdn.

Oprac. na podstawie. Diecezja lubelska. Informator historyczny i administracyjny pod red. ks. Marka Zahajkiewicza.

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Pustelnik z Góry Maryi

Niedziela Ogólnopolska 25/2022, str. 20

[ TEMATY ]

patron tygodnia

pl.wikipedia.org

Św. Wilhelm z Vercelli

Św. Wilhelm z Vercelli

Założył siedem eremów i dał początek sławnemu we Włoszech sanktuarium maryjnemu na Montevergine.

Święty Wilhelm, gdy miał 15 lat, przywdział habit zakonny. Potem postanowił nawiedzić jako pielgrzym najgłośniejsze za jego czasów miejsca święte. Udał się więc do Hiszpanii na grób św. Jakuba Apostoła w Santiago de Compostela, a następnie pielgrzymował po Włoszech. Chciał dotrzeć także do Ziemi Świętej, jednak w Brindisi spotkał się ze św. Janem z Matery, przyszłym założycielem nowej rodziny zakonnej, i ten zachęcił go do życia w pokucie. Pierwszą pustelnię Wilhelm zbudował we Włoszech, na Górze Maryi (Montevergine), na wysokości 1270 m. Sława jego osoby ściągała jednak do niego uczniów, którzy wybudowali obok niego domki oraz kościółek. Dla pewnego porządku Wilhelm ułożył regułę. Powstała kongregacja zakonna (wilhelmianie), która z biegiem czasu została włączona do rodziny benedyktyńskiej.

CZYTAJ DALEJ

Wspomnienie św. ks. Zygmunta Gorazdowskiego

[ TEMATY ]

święty

Lowdown/pl.wikipedia.org

Obraz św. ks. Zygmunta Gorazdowskiego w kaplicy jego imienia w klasztorze Franciszkanów w Sanoku

Obraz św. ks. Zygmunta Gorazdowskiego w kaplicy jego imienia w klasztorze Franciszkanów w Sanoku

26 czerwca w liturgii Kościół w Polsce wspomina św. ks. Zygmunta Gorazdowskiego zwanego "ojcem ubogich i księdzem dziadów". Przed laty kanonizował go papież Benedykt XVI.

Ks. Zygmunt Gorazdowski żył w latach 1845-1920, był kapłanem diecezjalnym i założycielem Zgromadzenia Sióstr św. Józefa. Beatyfikował go 26 czerwca 2001 r. we Lwowie papież Jan Paweł II, a kanonizował 23 października 2005 r. papież Benedykt XVI i była to pierwsza kanonizacja w czasie jego pontyfikatu.

CZYTAJ DALEJ

Paulini zapraszają na pielgrzymkowy szlak na Jasną Górę

2024-06-25 19:14

[ TEMATY ]

Jasna Góra

pielgrzymka

Karol Porwich/niedziela

- Jasna Góra nie ma wakacji - uśmiecha się rzecznik Sanktuarium o. Michał Bortnik i zapewnia, że paulini jak zawsze „z wielką gotowością otwierają drzwi Kaplicy Matki Bożej i bramy Jasnej Góry” przed „pątniczą rzeką”. Zakonnik podkreśla, że „po to tu jesteśmy, by ludzi prowadzić do Matki Najświętszej”. Paulini zapraszają na pielgrzymkowe szlaki, a te wiodą ze wszystkich zakątków Polski. Oprócz tych najbardziej tradycyjnych, sięgających początków istnienia częstochowskiego klasztoru, czyli pieszych, są i te dla rowerzystów, rolkowców czy pielgrzymów na koniach.

O. Bortnik zauważa, że patrząc na czerwcowe pielgrzymowanie, widać niejakie ożywienie. Są parafie, które po latach przerwy spowodowanej nie tylko pandemią, powracają do zwyczaju letnich „rekolekcji w drodze”. Teraz to specjalny czas dla Ślązaków. W czerwcu, a zwłaszcza lipcu nie ma prawie dnia, by na Jasną Górę nie przychodzili wierni z Górnego Śląska. Często jest to jeden dzień w drodze, jeden na Jasnej Górze i powrót pieszo. Niektórzy pozostają na Jasnej Górze nawet kilka dni. Do pielgrzymów pieszych dołączają wierni, którzy docierają autokarami, rowerami, a nawet biegiem.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję