Reklama

Wiara

Co nam mówią Ojcowie Kościoła?

Odrzućcie herezje

Żyjący na przełomie II i III wieku św. Hipolit Rzymski jest kolejnym autorem zwalczającym błędy gnozy, o której pisaliśmy już w poprzednim artykule.

Niedziela Ogólnopolska 30/2020, str. 18-19

[ TEMATY ]

Ojcowie Kościoła

Posąg papieża Hipolita w kościele San Lorenzo in Damasco w Rzymie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wiemy o nim mało. Przyszedł na świat prawdopodobnie w Azji Mniejszej ok. 170 r. Współcześni badacze wysnuli nawet przypuszczenie (dobrze uzasadnione), że teksty, które dotarły do nas pod imieniem św. Hipolita, mają dwóch (jeśli nie trzech!) różnych autorów, a to głównie z powodu odmiennych stylów pisarskich i sposobów dowodzenia, które w tych utworach są widoczne.

Święty rygorysta

Gdy czytamy, badamy dzieła św. Hipolita, jawi się nam on jako pisarz bardzo utalentowany i wykształcony. Był to kapłan rzymski o korzeniach wschodnich (pisał po grecku, będąc w Rzymie), który z powodu zatargu dogmatycznego i dyscyplinarnego ze św. Kalikstem (był papieżem w latach 217-222) stał się zwierzchnikiem schizmatyckiej wspólnoty rzymskich rygorystów. Święty Hipolit (zwróćmy uwagę na słowo „święty”!) był więc pierwszym antypapieżem w dziejach Kościoła katolickiego.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Wygnany na Sardynię podczas rządów cesarza Maksymina Traka Hipolit wrócił jednak na łono Kościoła i pojednał się z prawowiernym biskupem Rzymu – papieżem św. Poncjanem, który w tym czasie również przebywał na wygnaniu na Sardynii.

Pochodzący z arystokratycznego rodu św. Poncjan został wybrany na biskupa Rzymu, gdy cesarzem był mądry i wyważony Aleksander Sewer. Jego przychylne chrześcijanom rządy pozwoliły Kościołowi na umocnienie także swoich struktur administracyjnych. Ale w tym, jak mogłoby się wydawać, spokojnym czasie miało miejsce w Kościele rzymskim pierwsze jego rozdarcie. Pojawił się bowiem antypapież – właśnie św. Hipolit. Był to kapłan bardzo wykształcony, ale i surowy, który niemiłosiernie piętnował błędnowierców, zaprzańców i grzeszników. Wszędzie węszył błędy w wierze i herezje. Oskarżył o nie nawet samego papieża św. Zefiryna oraz jego sekretarza i diakona – św. Kaliksta. Kiedy zaś ten ostatni został po śmierci św. Zefiryna wybrany na papieża (w 217 r.), Hipolit się temu sprzeciwił, widząc w Kalikście błędnowiercę, i przystał na to, by jego zwolennicy obwołali go biskupem Rzymu. Schizma ta trwała jeszcze za pontyfikatu papieży św. Urbana I i św. Poncjana.

Reklama

Święty Hipolit nawrócił się jednak, odpokutował grzech, a wierność Chrystusowi przypieczętował męczeństwem (w 235 r.); śmierć poniósł na Sardynii razem ze świętym papieżem Poncjanem. Ciało św. Hipolita pochowano w Rzymie na cmentarzu znajdującym się przy Via Tiburtina. Kościół katolicki oraz Kościół prawosławny czczą tego Chrystusowego męczennika i wybitnego teologa jako świętego.

Warto tu dodać, że historia zna jeszcze tylko jednego antypapieża – Feliksa II (zmarł w 365 r.), którego Kościół czci jako świętego.

Zniekształcenie przesłania

Wróćmy jednak do naszego bohatera. Nauczanie św. Hipolita, skierowane przeciw błędnym naukom heretyckich gnostyków, zawarte jest przede wszystkim w jego głównym dziele dogmatycznym napisanym w dziesięciu księgach i noszącym tytuł Odrzucenie wszystkich herezji. Święty Hipolit wykazuje w nim, że błędne nauki gnostyków są wytworem zniekształcenia ewangelicznego przesłania, którego dokonali filozofowie gnostycy. W dziele tym polemizuje on ponadto z twierdzeniami Żydów i pogan, którzy sprzeciwiają się chrześcijańskiej nauce.

Aby ukazać prawdziwość nauczania Kościoła, który wiernie przekazuje naukę Chrystusa otrzymaną za pośrednictwem apostołów i biskupów – ich następców, św. Hipolit napisał jeszcze inne dzieło: Tradycja apostolska, zawierające bogate treści dyscyplinarne (prawne) i liturgiczne. Księga ta może być uważana za cenny rytuał, dzięki któremu poznajemy najstarszą liturgię Kościoła rzymskiego. Należy jednak dodać, że niektórzy ze współczesnych badaczy starożytności chrześcijańskiej uważają Tradycję apostolską za dzieło nie św. Hipolita, ale jakiegoś nieznanego nam autora czy raczej za zbiór materiałów pochodzących z różnych źródeł z czasów od II do IV wieku. Jakkolwiek by jednak było, sam tekst ma ogromną wartość, jeśli chodzi o poznanie najstarszej liturgii chrześcijańskiej, a liturgii Kościoła rzymskiego w szczególności.

Reklama

Święty Hipolit Rzymski jest także autorem licznych dzieł egzegetycznych. Skomentował błogosławieństwa Izaaka i Jakuba z Księgi Rodzaju oraz Księgę Daniela. Na szczególną uwagę zasługuje jego komentarz do Pieśni nad pieśniami, dzieło to zapoczątkowało bowiem całą serię komentarzy patrystycznych do tej natchnionej księgi Starego Testamentu. Dla św. Hipolita oblubieniec i oblubienica z Pieśni nad pieśniami są symbolem Chrystusa i Kościoła.

Spuścizna

Warto zauważyć jeszcze ważne dzieło polemiczne i dogmatyczne św. Hipolita – Przeciw Noetosowi. Upraszczając błędne tezy tego heretyka modalisty, możemy powiedzieć, że Noetos (lub Noet czy Noetus) – kapłan pochodzący ze Smyrny (dzisiejsza Turcja) – twierdził, iż Bóg Ojciec cierpiał wraz ze swoim Synem męki, ponieważ w Bogu nie może być żadnego podziału; Syn Boży i Duch Święty są – według niego – tylko trzema różnymi sposobami działania jednego i tego samego Bóstwa, które raz jawi się i działa jako Ojciec, innym zaś razem jako Syn Boży, a jeszcze innym – jako Duch Święty, ale zawsze jest to jedna i ta sama Osoba Boska.

Charakter apokaliptyczny ma inne dzieło dogmatyczne św. Hipolita, które zachowało się w całości – O Chrystusie i Anty-Chrystusie (Antychryście). Powstało ono prawdopodobnie podczas prześladowania chrześcijan za panowania cesarza Septymiusza Sewera (ok. 202 r.). Utwór ten jest opisem wydarzeń, które według autora, będą miały miejsce przed końcem świata.

O. prof. dr hab. Bazyli Degórski, paulin
prokurator generalny Zakonu św. Pawła I Pustelnika przy Stolicy Apostolskiej; profesor patrologii i teologii dogmatycznej na Papieskim Uniwersytecie św. Tomasza z Akwinu w Rzymie

2020-07-21 12:05

Ocena: +2 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Boże miłosierdzie w refleksji Ojców Kościoła

Niedziela świdnicka 17/2019, str. 8

[ TEMATY ]

miłosierdzie Boże

Ojcowie Kościoła

Wikimedia Commons

Chrzest centuriona Korneliusza, fresk F. Zuccariego w Kaplicy Paulińskiej Pałacu Apostolskiego

Chrzest centuriona Korneliusza, fresk F. Zuccariego w Kaplicy Paulińskiej
Pałacu Apostolskiego

Przypomniana światu dzięki św. s. Faustynie Kowalskiej prawda o Bożym miłosierdziu była przedmiotem głębokiej refleksji już w chrześcijańskiej starożytności

Rozważając tajemnicę niezgłębionego miłosierdzia Boga względem ludzkości, Ojcowie Kościoła wychodzili od lektury Pisma Świętego. Biblia często opisuje Boga za pomocą dwóch przymiotników – łagodny i miłosierny (np. Ps 145,8). Ponieważ jednak na kartach Starego Testamentu można odnaleźć fragmenty wskazujące na surową i karzącą Bożą sprawiedliwość, niektóre środowiska chrześcijan zaczęły bardzo ostro przeciwstawiać surowego Boga Starego Testamentu dobremu Bogu objawionemu przez Jezusa Chrystusa. Najbardziej znanym przykładem jest tu herezja Marcjona, który w II wieku głosił swoje kontrowersyjne poglądy w Azji Mniejszej, a następnie w Rzymie. Przeciwstawił on radykalnie sprawiedliwość miłosierdziu. Odrzucił cały Stary Testament, a za natchnione uznał jedynie listy św. Pawła i Ewangelię wg św. Łukasza (poza fragmentami, które odnosiły się do Starego Testamentu). W 144 r. został wyłączony z Kościoła rzymskiego i założył własną wspólnotę. W polemikę z Marcjonem weszli m.in. św. Ireneusz z Lyonu i Tertulian. Ireneusz podkreślał jedyność Boga, będącego Stwórcą świata i Ojcem odwiecznego Słowa, które stało się ciałem. Stworzenie i odkupienie są dziełem jednego i tego samego Boga. Boże miłosierdzie objawia się przez to, że człowieka zniekształconego przez grzech Bóg odnowił w Chrystusie i powołuje do radości życia wiecznego. Bóg wymaga wszakże od człowieka autentycznego nawrócenia w celu otrzymania przebaczenia grzechów. Człowiek zatem nie może poprzestać na samej ufności w Bożemu miłosierdzie, ale też winien wypełniać przykazania, a kiedy zgrzeszy, podjąć szczerą pokutę.

CZYTAJ DALEJ

Kielce: w rękach policji wandal, który zniszczył kapliczkę maryjną przy ruchliwej trasie

2024-03-27 14:47

www.diecezja.kielce.pl

Kieleccy policjanci zatrzymali wandala, który we wtorek 26 marca zniszczył niedawno odnowioną kapliczkę Matki Bożej, znajdującą się przy rondzie w Czerwonej Górze, przy trasie Kielce - Kraków w gminie Chęciny. Kapliczka jesienią 2023 r. została odnowiona i pozostawiona na tym miejscu, mimo budowy ronda i remontu drogi.

Jak informuje mł. asp. Małgorzata Perkowska-Kiepas, oficer prasowy Komendy Miejskiej Policji w Kielcach, wczoraj wpłynęło zgłoszenie świadka, który zaobserwował sytuację, gdy do figurki tuż obok ronda, podjechał pojazd osobowy. Wysiadł z niego mężczyzna, który przewrócił i zniszczył tę figurkę, po czym oddalił się z miejsca.

CZYTAJ DALEJ

Bp Wątroba: postawić Chrystusa w centrum swojego życia, a nie gdzieś na peryferiach

2024-03-28 16:27

[ TEMATY ]

kapłaństwo

bp Jan Wątroba

Msza Krzyżma

Karol Porwich/Niedziela

Bp Jan Wątroba

Bp Jan Wątroba

„Dziś jest kapłańskie święto. To szczególny dzień kapłańskiej refleksji, dziękczynienia za dar powołania, a zarazem kapłańskiej prośby o sprostanie zadaniom i prośby o siłę, by udźwignąć konsekwencje wypowiedzianego kiedyś przez Panem 'tak'” - mówił bp Jan Wątroba podczas Mszy Krzyżma odprawionej w katedrze rzeszowskiej w Wielki Czwartek, 28 marca 2024 r. Podczas liturgii prezbiterzy odnowili przyrzeczenia składane w dniu święceń kapłańskich. Poświęcono również krzyżmo, olej chorych oraz olej katechumenów, które będą używane przy udzielaniu sakramentów przez cały rok.

Mszy Krzyżma w Wielki Czwartek w kościele katedralnym w Rzeszowie przewodniczył bp Jan Wątroba, zaś w koncelebrze wzięli udział bp Kazimierz Górny, bp Edward Białogłowski oraz ok. 200 kapłanów z całej diecezji. W Eucharystii licznie wzięli udział również ministranci, lektorzy, animatorzy, ceremoniarze, członkowie scholi parafialnych i dziewczęcej służby maryjnej, którzy odbywają doroczną pielgrzymkę do katedry rzeszowskiej.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję