Średnio w ciągu roku z zasobów Archiwum liczącego blisko 1,5 km akt korzysta 800 osób. Najstarsze przechowywane dokumenty pochodzą z XIII wieku. Archiwum jako oddzielna instytucja diecezjalna zostało ustanowione w 1939 r. przez bp. Czesława Kaczmarka.

Misją Archiwum Diecezjalnego jest gromadzenie, odpowiednie przechowywanie i udostępnianie dokumentów (głównie ksiąg metrykalnych wytworzonych w kancelariach 136 parafii), jak i w innych kancelariach instytucji kościelnych z terenu diecezji kieleckiej. Największy zbiór dokumentów to akta Konsystorza i Kurii Kieleckiej. Z dokumentów przechowywanych w Archiwum korzystają profesorowie historii, studenci, księża diecezjalni, w tym księża profesorowie badający historię Kościoła oraz genealodzy szukający informacji o swoich przodkach. - Zależy nam, aby było to miejsce otwarte i przyjazne dla każdego - mówi ks. dr Andrzej Kwaśniewski - dyrektor instytucji. Przy Archiwum działa od niedawna Towarzystwo Przyjaciół Archiwum Diecezjalnego im. bł. Wincentego Kadłubka, które skupia ponad 400 członków. Spotkania odbywają się raz w miesiącu. W ramach TP ADK WK organizowane były także wykłady i promocja książki. Placówka zawiązała także współpracę z WSD Kielce, Uniwersytetem Jana Kochanowskiego, Archiwum Państwowym w Kielcach i Uniwersytetem Trzeciego Wieku przy UJK. Dzięki tej ostatniej współpracy Archiwum mogło podjąć niezbędne prace konserwatorskie i zabezpieczające stare dokumenty.

Działalność Archiwum wiąże się ściśle z promocją i popularyzacją skarbów diecezji kieleckich - czyli całego bogactwa sakralnej architektury i sztuki - począwszy od romanizmu, poprzez gotyckie kolegiaty, renesansowe, barokowe przykłady świątyń... Warto promować te miejsca. Dlatego w najbliższych miesiącach Towarzystwo działające przy Archiwum rusza z projektem kursu dla przewodników po obiektach sakralnych diecezji kieleckiej. Zajęcia, które potrwają od października 2013 r. do maja 2014 r., adresowane są do osób zainteresowanych przeszłością swoich parafii, miłośników lokalnej historii. Bardzo często są to osoby związane z parafią.

- Poprzez te zajęcia damy im nie tylko konkretną wiedzę i wyposażymy w odpowiednie umiejętności i kompetencje, ale także stworzymy szansę poznania się i zintegrowania. Moim marzeniem jest uformowanie kręgu wolontariuszy, ludzi wyróżniających się kulturą religijną i wrażliwością historyczną - tłumaczy ks. Kwaśniewski. - Odpowiednio przeszkoleni przewodnicy będą do dyspozycji pielgrzymów, turystów chcących nawiedzić sanktuarium czy kościół. Będą służyli fachową wiedzą i pomocą - mówi. Takie dyżury przewodników wolontariuszy z powodzeniem wprowadzono w parafiach w Wiślicy czy w Miechowie.

Dyrektor liczy, że efektem tego przedsięwzięcia będzie zwiększony ruch pielgrzymkowy w sanktuariach i kościołach diecezji, ale także szersza dostępność obiektów sakralnych w ciągu dnia.

Ostatnie modernizacje pomogą realizować założone przez instytucję cele. - Wielką troską otacza nasze Archiwum bp Kazimierz Ryczan, dba o jego rozwój, interesuje się życiem i działalnością. Z radością przyjął informację o zakończeniu inwestycji - opowiada ks. Kwaśniewski. Archiwum pozyskało nowe pomieszczenia na dokumenty z przesuwnymi regałami. Powstała także pracownia konserwatorska, gdzie od kilku miesięcy stare dokumenty oczyszczane są z brudu i kurzu. Inicjatorem i realizatorem modernizacji był ks. prał. Grzegorz Pałys. Prace realizowano wyłącznie ze środków diecezjalnych, pochodzących z funduszy przekazywanych przez parafie oraz przez księży.